update content 3/11/21
Τι είναι η πλαγιοκεφαλία;
Η φυσικοθεραπεία, έχει αποδειχθεί από μελέτες ότι, μπορεί να βελτιώσει την φυσιολογική οργάνωση και ανάπτυξη της κινητικής συμπεριφοράς του ανθρώπου, από τη νεογνική ακόμη ηλικία του.
Η πλαγιοκεφαλία είναι μια διαγώνια ασυμμετρία στο σχήμα του κεφαλιού του νεογνού. Η πλαγιοκεφαλία είναι επίσης γνωστή ως παραμορφωτική ή πλαγιοκεφαλία θέσης ή σύνδρομο επίπεδης κεφαλής.
Το όνομα της πλαγιοκεφαλίας προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη: πλάγιος (πλάγιος) «πλάγιος, λοξός», από «πλακέ», «απλωμένος», και από τη σύγχρονη λατινική: cephal/κεφαλή- «κεφάλι, κρανίο, εγκέφαλος», (από τα ελληνικά κεφαλή) μαζί σημαίνει «επίπεδο» κεφάλι.
Η πλαγιοκεφαλία αναπτύσσεται όταν το κρανίο του βρέφους, στην πολύ πρώϊμη νεογνική ηλικία, εμφανίζεται ως επίπεδο σε μια περιοχή. Αυτό συμβαίνει λόγω επανειλημμένης πίεσης λόγο θέσης σε ένα μέρος του κρανίου. Συμβαίνει λοιπόν ή λόγω μιας επαναλαμβανόμενης ύπτιας θέσης του βρέφους για μεγάλο και συνεχές διάστημα ή λόγο δύσκολης γέννας ή όταν το κρανίο του μωρού είναι εμπεδομένο σε μία θέση στον αμνιακό σάκο και η πίεση ήταν συνέχεια στο ίδιο σημείο.
Ποιες είναι οι επιπλοκές στην πλαγιοκεφαλία;
Σε περιπτώσεις όπου η πίεση είναι ασύμμετρη σε ένα σημείο μπορεί συχνά να δημιουργήσει μια ασύμμετρη παραμόρφωση, ένα επίπεδο τμήμα στη μια πλευρά του κρανίου, που τελικά στις περισσότερες περιπτώσεις μέσα στο πρώτο τρίμηνο συχνά αυτοδιορθώνεται-αυτοθεραπεύεται.
Επίσης πρέπει να γνωρίζουμε ότι το μωρό δεν πονάει καθόλου σε καμία τέτοια περίπτωση επίπεδης παραμόρφωσης του κρανίου. Μελέτες έχουν δείξει ότι σχεδόν τα μισά από όλα τα βρέφη ηλικίας 7 έως 12 εβδομάδων είχαν πλαγιοκεφαλία. Από αυτά, το 78 % είχε ήπια μορφή.
Ενώ η πλαγιοκεφαλία είναι πολύ συχνά αυτοθεραπευόμενη, σε κάποια βρέφη μπορεί να οδηγήσει σε αποκλίσεις της κινητικής ανάπτυξης. Αυτό συμβαίνει λόγο ασύμετρης μεταφοράς βάρους στο σώμα καθώς το κεφάλι κινείται πάντα προς μία κατέυθυνση λόγο θέσης. Η ανάπτυξη είναι κεφαλοουριαία και αυτό επηρεάζει την κινητική οργάνωση από την πολύ πρώϊμη βρεφική ηλικία και την μετέπειτα ανάπτυξη.
Πότε και Γιατί χρειάζεται η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση;
Το σχήμα του κεφαλιού του βρέφους με την επίπεδη παραμόρφωση σε ένα τμήμα του κρανίου ή στο πίσω μέρος της μίας πλευράς του κεφαλιού, πιθανότατα προκαλείται σε κάποιες περιπτώσεις από την παραμονή σε ύπτια θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της ημέρας ή και της νύχτας.
Η οργάνωση των φυσιολογικών αναπτυξιακών κινητικών οροσήμων είναι γνωστό ότι είναι προϋπόθεση για την φυσιολογική κινητική ανάπτυξη. Η πλαγιοκεφαλία οδηγεί σε ασύμμετρη κινητική συμπεριφορά και αν δεν διορθωθεί έγκαιρα οδηγεί σε λάθος κινητική συμπεριφορά και ασύμμετρα κινητικά πρότυπα.
Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε ασύμμετρη κινητική συμπεριφορά του κορμού καθώ η ανάπτυξη ακολουθεί κεφαλοουριαία πορεία. Η κινητική ασυμμετρία του κορμού οδηγεί σε ασύμμετρη στάση και βάδιση ή σε αποκλίσεις στην στασική ισορροπία και την κίνηση στην όρθια θέση.
Πώς συμβαίνει ή αναπτύσεται η πλαγιοκεφαλία;
Το κρανίο του βρέφους αποτελούν 7 οστά, τα οποία ενώνονται μεταξύ τους με ραφές οι οποίες επιτρέπουν, κατά τη διάρκεια της νεογνικής και μετέπειτα βρεφικής ζωής, στο κρανίο να μεγαλώνει και να αλλάζει σχήμα. Μέσω αυτής της διαδικασίας ο αναπτυσσόμενος εγκέφαλος είναι δυνατόν να μεγαλώσει μέσα στο κρανίο.
Τα οστά ενωμένα μέσω των ραφών έχουν τη ικανότητα ευλυγισίας και ευπλαστότητας, η οποία δίνει στο έμβρυο την δυνατότητα να περάσει μέσα από τον κόλπο κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Τα οστά του κρανίου μπορεί να παραμορφωθούν λόγο της ευπλαστότητας τους. Αυτό μπορεί να είναι η αιτία της δημιουργίας της πλαγιοκεφαλίας.
Αικατερίνη Ζιάκα
Η Αικατερίνη Ζιάκα είναι εξειδικευμένη φυσιοθεραπεύτρια NDT-Bobath στον τομέα της νευροαποκατάστασης σε βρέφη, παιδιά και ενήλικες με νευροκινητικές και μυοσκελετικές διαταραχές με εμπειρία 29+ χρόνων.
Ποιοι είναι οι τύποι της πλαγιοκεφαλίας;
Οι τύποι της πλαγιοκεφαλίας είναι:
-Η κρανιοσυνόστωση που συχνά σχετίζεται με την πλαγιοκεφαλία και είναι μία σπάνια γενετική ανωμαλία στην ανάπτυξη του κρανιακού θόλου. Σε αυτές τις περιπτώσεις όπου συμβαίνει πρόωρη ένωση οστών του κρανίου, το κεφάλι του νεογνού παίρνει ένα ιδιαίτερο σχήμα όπως του «διαμαντιού». Η συγκεκριμένη διαμαρτία προκαλεί την πρόωρη τήξη-συνόστωση των κρανιακών οστών του μωρού.Αυτή είναι μία παθολογική κατάσταση που χρήζει εξειδικευμένης ιατρικής αντιμετώπισης και παρακολούθησης. Σε μία τέτοια περίπτωση, απευθυνθείτε σε έναν ειδικό παιδοχειρουργό για την αντιμετώπισή αυτής της ειδικής κατάστασης.
Ανάλογα με την ύπαρξη ή όχι κρανιοσυνόστοσης, υπάρχουν δύο τύποι του “συνδρόμου επίπεδης κεφαλής” ή πλαγιοκεφαλίας:
• Συνοστωτικός τύπος, με ένα ή περισσότερα συγχωνευμένα κρανιακά ράμματα
• Μη-συνοστωτικός τύπος που είναι η παραμόρφωση του κρανίου
-Η βραχυκεφαλία περιγράφει ένα πολύ ευρύ σχήμα κεφαλής με επιπλατυσμένο όλο το πίσω μέρος του κεφαλιού.
-Μία άλλη συχνή επιπλοκή που συχνά μπερδεύουμε με την πλαγιοκεφαλία είναι το ραιβόκρανο. Ενδεχομένως να υπάρχει ένας μικροτραυματισμός και του στερνοκλειδομαστοειδή μυ κατά τη διάρκεια της στροφής και εξώθησης της κεφαλής από τον κόλπο. Σε κάθε περίπτωση που η ασύμμετρη δράση της κεφαλής συνδέεται με κάποια ρίκνωση της μίας πλευράς της αυχενικής μοίρας θα πρέπει να αξιολογηθεί και να ακολουθηθεί ένα πρωτόκολλο παρέμβασης για να προληφθεί μία ασύμμετρη δράση κεφαλής που μπορεί να γίνει αιτία για ασύμμετρη δράση του κορμού και των άκρων.
Το ραιβόκρανο σχετίζεται με τη συγγενή μυϊκή σύσφιξη και έντονη υπερτονική τάση του στερνοκλειδομαστοειδή μυ στην περιοχή του λαιμού, περιορίζοντας την κίνηση του κεφαλιού του μωρού. Αυτό από μόνο του δεν χαρακτηρίζεται πλαγιοκεφαλία. Η συνεχόμενη πίεση του κεφαλιού σε ένα σημείο λόγο της συγκεκριμένης θέσης της κεφαλής από την μυϊκή τάση, καταλήγει να προκαλεί πλαγιοκεφαλία θέσης στην ύπτια κατάκλιση.
Πόσο σοβαρή είναι ή πλαγιοκεφαλία;
Η πλαγιοκεφαλία μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρή.
Η ήπια πλαγιοκεφαλία είναι μετρήσιμη για το κρανιακό εύρος του νεογνού. Έχει κεφαλική αναλογία 91 έως 93 mm και ασυμμετρία κρανιακού θόλου 5 έως 9 mm.
Στο 77% των περιπτώσεων που καλύπτουν τημέτρια και ήπια μορφή, η πλαγιοκεφαλία μπορεί να διορθωθεί επαρκώς χωρίς την ανάγκη κράνους.
Πώς γίνεται η διάγνωση της πλαγιοκεφαλίας;
Η πλαγιοκεφαλία διαγιγνώσκεται κατά τη γέννηση και ίσως είναι το αποτέλεσμα:
• Ένα περιοριστικό ενδομήτριο περιβάλλον, όπως ήδη αναφέρθηκε,
• Οι συστάσεις για το σύνδρομο κατά του ξαφνικού βρεφικού θανάτου στους γονείς, για να τους κρατήσουν στη πλάτη τους, έχει αυξηθεί δραματικά η μείωση της πλαγιοκεφαλίας.
Τα δεδομένα υποδεικνύουν επίσης ότι τα ποσοστά πλαγιοκεφαλίας είναι υψηλότερα:
• για δίδυμα και πολλύδιμες κυήσεις,
• στα πρόωρα μωρά,
• στα μωρά που είχαν τοποθετηθεί στην ύπτια θέση για πολύ χρόνο,
• βρέφη που γεννήθηκαν μετά από παρατεταμένο τοκετό
Τα οστά του νεογνικού κρανίου λόγο του ότι είναι πολύ μαλακά μπορεί να αλλάξουν σχήμα από τη θέση που μπορεί να βρίσκεται πολλές ώρες το βρέφος.
Στην περίπτωση του πρόωρου νεογνού, λόγω της παραμονής στην θερμοκοιτίδα και της εδραίωσης λόγο των συστημάτων σίτισης ή και της αναπνευστικής υποστήριξης, υπάρχει λόγο θέσης μία πίεση της κρανιακής περιοχής σε ένα σημείο περισσότερο, με αποτέλεσμα να οργανωθεί μία ασύμμετρη θέση στα κρανιακά οστά και να δημιουργηθεί μία προτίμηση για κατάκλιση στη μία πλευρά περισσότερο.
Αυτό συμβαίνει διότι στα πρόωρα νεογνά τα οστά του κρανίου είναι περισσότερο ευπλαστα. Αποτέλεσμα η ασύμμετρη αυτή θέση του νεογνού οδηγεί στην οργάνωση ασύμμετρης κινητικής δράσης του κορμού, καθώς η ανάπτυξη είναι κεφαλοουριαία (ξεκινάει από το κεφάλι και οργανώνεται σταδιακά προς την ωμική ζώνη-άνω άκρα, τον κορμό, τη λεκάνη-κάτω άκρα), και άρα απόκλιση από τη φυσιολογική ανάπτυξη οργανωμένης συμμετρικής κινητικής οργάνωσης των δύο ημιμορίων του σώματος και των άκρων.
Πολλές φορές μπορεί να ακούμε ότι θα οργανωθεί μόνο του και καλό θα ήταν να γνωρίζουμε ότι μία σύμμετρη δράση ξεκινά γιατί κάποιο αίτιο την προκαλεί και είναι δύσκολο να οργανωθεί μόνη της. Η δυνατότητα για κίνηση ενός ασύμμετρου βρέφους δεν αυτοδιορθώνεται ή αυτοϊάται, αλλά η έγκαιρη και σωστή διάγνωση και αξιολόγηση είναι αυτή που θα οδηγήσει σε μία καλά οργανωμένη και χωρίς απόκλιση ανάπτυξη της μετέπειτα κινητικής δράσης του βρέφους.
Ποια είναι τα συμπτώματα της πλαγιοκεφαλίας;
Τα μωρά με πλαγιοκεφαλία εμφανίζουν συνήθως κάποια κοινά χαρακτηριστικά και συμπτώματα.
Τα πιο συνηθισμένα κοινά σημάδια ή αλλιώς χαρακτηριστικά είναι:
1. ένα άνισο σχήμα του κεφαλιού του βρέφους
2. μια επίπεδη περιοχή κεφαλής
3. το πεπλατυσμένο οπίσθιο ή πλευρικό τμήμα της κεφαλής μετά τη γέννα
4. τα αυτιά μπορεί να εμφανίζονται σε άνιση θέση και σχέση μεταξύ τους και σε αυτήν την κατάσταση, το αυτί της προσβεβλημένης πλευράς μπορεί να τραβηχτεί προς τα εμπρός και προς τα κάτω και να είναι μεγαλύτερο ή να βγαίνει περισσότερο από το μη επηρεασμένο αυτί
5. το μέτωπο μπορεί να είναι εντονότερο και πιο εμφανές σε σύγκριση με το υπόλοιπο κεφάλι
6. σε περιπτώσεις όπως η συνοστέωση τα οστά του κρανίου του μωρού δεν κλείνουν στο σωστό χρόνο και με το σωστό τρόπο
Σε περίπτωση που το μωρό σας εμφανίσει μερικά από τα ακόλουθα συμπτώματα:
• το σχήμα του κρανίου του μωρού δεν έχει επανέλθει σε φυσιολογικό σχήμα από την ηλικία των δύο έως τριών μηνών,
• το παιδί έχει μεγάλη προτίμηση στη μία πλευρά του κεφαλιού του
• δυσκολεύεται να γυρίσει το κεφάλι και από τις δύο πλευρές
• δυσκολεύεται να περάσει χρόνο στην πρυνή θέση δηλαδή στην κοιλιά του
• αναπτυξιακές καθυστερήσεις στις μικτές κινητικές δεξιότητες όπως ρολάρισμα, έρπειν κ.λπ, ίσως ήρθε η ώρα να επισκεφθείτε έναν γιατρό ή έναν εξειδικευμένο παιδιατρικό φυσικοθεραπευτή για να λάβετε συγκεκριμένες συστάσεις σχετικά με την αναπτυξιακή διαδικασία του βρέφους.
Ποια είναι η πρόγνωση όταν το παιδί μου έχει πλαγιοκεφαλία;
Οι μέθοδοι πρόληψης τις περισσότερες φορές περιλαμβάνουν την παραμονή του βρέφους για περισσότερο χρόνο στην κοιλιά του. Αυτό θα εμποδίσει την ανάπτυξη μεγαλύτερης ασυμετρίας και την αλλαγή από ήπια σε μέτρια ή σοβαρή πλαγιοκεφαλία.
Η έγκαιρη παρέμβαση, κανονικά με βάση τη σοβαρότητα, είναι σημαντική για την πρόληψη και τη μείωση της σοβαρότητας ή του βαθμού της πλαγιοκεφαλίας.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι αναπτυξιακές δυσκολίες ή οι καθυστερήσεις στην αναπτυξη μπορεί να εμφανιστούν σε ορισμένα μωρά με πλαγιοκεφαλία ή οποιαδήποτε άλλη παραμόρφωση του κρανίου. Η πλαγιοκεφαλία σχετίζεται με κινητικές και γλωσσικές αναπτυξιακές καθυστερήσεις. Ενώ οι αναπτυξιακές καθυστερήσεις είναι πιο συχνές στα μωρά με πλαγιοκεφαλία, η πλαγιοκεφαλία δεν είναι πάντα σαφές ότι αυτή είναι η αιτία της καθυστέρησης.
Η πλαγιοκεφαλία συχνά δεν χρειάζεται θεραπεία, αλλά φαίνεται ότι μπορεί να οργανωθεί αυτόματα καθώς το μωρό μεγαλώνει. Κανονικά αυτό συμβαίνει επειδή το σχήμα του κεφαλιού του βρέφους θα βελτιωθεί φυσιολογικά, καθώς το κρανίο κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης αλλάζει σχήμα, το μωρό σας περνάει περισσότερο χρόνο στην κοιλιά του στην πλάτη του και η ακαθάριστη κινητική λειτουργία επιτρέπει στο μωρό να περνά περισσότερο χρόνο σε άλλη θέση εκτός από την ύπτια.
Ωστόσο, αρχικά δεν γνωρίζουμε πώς ακριβώς θα είναι η αναπτυξιακή διαδικασία του παιδιού και δεύτερον αν μπορεί να ακολουθήσει τα ηλικιακά του ορόσημα. Επομένως, οι απλές συστάσεις για την πλαγιοκεφαλία θα μπορούσαν να βοηθήσουν την ανάπτυξη του βρέφους και να αποτρέψουν σοβαρές επιπτώσεις.
Πάντα πρέπει οι γονείς να επισκέπτονται έναν εξειδικευμένο παιδιατρικό φυσικοθεραπευτή ή έναν γιατρό για να περιμένουν και να δουν πώς μεγαλώνει το μωρό. Αλλά σε περίπτωση που δεν έχουν επισκευθεί ήδη κάποιο θεραπευτή, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που μπορεί να βοηθήσουν την αναπτυξιακή κινητική λειτουργία του μωρού.
Ποια είναι η αντιμετώπιση για την πλαγιοκεφαλία;
- Η πορεία της θεραπείας βασίζεται συνήθως στην ηλικία του παιδιού, τη σοβαρότητα της κατάστασης και τον τύπο της πλαγιοκεφαλίας (ήπια, μέτρια ή σοβαρή).
Θα αναφερθώ στις κοινές συστάσεις ώστε να βοηθηθούν οι γονείς να βρουν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για την πρώτη περίοδο της ζωής του μωρού.
- • Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει τη μείωση της πίεσης στην πληγείσα περιοχή μέσω της επανατοποθέτησης του μωρού στην πρηνή θέση για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας
• Μπορεί να βοηθήσει επίσης η επανατοποθέτηση του κεφαλιού του παιδιού στη διάρκεια της ημέρας, έτσι ώστε η στρογγυλεμένη πλευρά του κεφαλιού να τοποθετείται στο στρώμα
• Επανατοποθετείστε την κούνια του μωρού ή και άλλων δομών που περνάει το μωρό μεσα στη μέρα. Έτσι θα μπορούσε να είναι ένας καλός τρόπος, να αναγκαστεί να κοιτάξει σε διαφορετική κατεύθυνση για να δει τους γονείς του ή άλλα άτομα ή άλλα υλικά όπως παιχνίδια κλπ, το δωμάτιο κ.ά. - επανατοποθετείστε τα παιχνίδια του μωρού για παρόμοιους λόγους
• αποφύγετε τον παρατεταμένο ύπνο στα καθίσματα του αυτοκινήτου, εκτός φυσικά, όταν το μωρό βρίσκεται όντως στο όχημα
• αποφύγετε καθίσματα αναπήδησης ή οποιασδήποτε άλλη κατασκευή που θα μπορούσε να εντείνει το πρόβλημα ή να προκαλέσει δυσφορία ή κλάματα στο παιδί όταν επανατοποθετηθεί
• το μπουσούλημα είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την πρόληψη της πλαγιοκεφαλίας καθώς ενισχύει τους μύες της σπονδυλικής στήλης και του λαιμού και επίσης ενισχύει τις μικρές και λεπτές κινητικές δεξιότητες, την ισορροπία, τον συντονισμό χεριών-ματιών και την κινητική δυναμική
• σε ορισμένες περιπτώσεις, και μόνο εάν αυτό δεν προκαλεί ενόχληση για τον ύπνο του μωρού, συνιστάται η αλλαγή της θέσης του κεφαλιού από δεξιά προς αριστερά και αντίστροφα
• όταν το μωρό είναι ξύπνιο, αφήστε το να περάσει την ώρα του στην κοιλιά του υπό επίβλεψη
• κατά τη διάρκεια της ημέρας το μωρό πρέπει να έχει την ευκαιρία να παίξει στο πλάι, ώστε σε αυτή τη θέση να αναπτυχθεί επίσης ο οπτικοκινητικός συντονισμός
• Στην κούνια ή στο τραπέζι αλλαγής εναλλάσσετε την πλευρά στην οποία το αλλάζετε κάθε φορά - μιλήστε στο μωρό ή τοποθετήστε ένα παιχνίδι ή κουνήστε μια κουδουνίστρα, από τη λιγότερο αγαπημένη του πλευρά και με αυτό το κόλπο θα το ενθαρρύνετε να γυρίσει περισσότερο το κεφάλι του προς αυτήν την πλευρά
• οι συστάσεις σχετικά με τον ύπνο για να μειωθεί ο κίνδυνος συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS), είναι κάτι που πρέπει να βοηθήσει τους γονείς, να περάσουν τα μωρά πολύ χρόνο στην κοιλιά τους κατά τη διάρκεια της ημέρας
• απλές και απαλές ασκήσεις διατάσεων μπορεί να βελτιώσουν την κινητικότητα του μωρού
• η ποικιλία των θέσεων του βρέφους είναι το κλειδί για την κινητική και γνωστική ανάπτυξη - είναι καλό να μην στοχοποιούμε θέσεις αλλά να προετοιμάζουμε το νεογνό να οργανώσει σωστά την κινητική του ανάπτυξη με γνώμονα πάντα τη φυσιολογική ανάπτυξη. Έτσι η πρηνής και η πλάγιες θέσεις δίνουν πολλά ερεθίσματα που δεν μπορεί να τα πάρει μόνο από την ύπτια ένα βρέφος και καλό είναι να υιοθετεί αυτές τις θέσεις υπό την εποπτεία του γονιού και να υπάρχουν στην καθημερινή του δραστηριότητα.
- Αν μετά από 6 εβδομάδες παραμένει η ασυμμετρία μπορεί να οδηγήσει σε ασύμμετρη κινητική δράση και καλό είναι να υπάρξει κάποια αξιολόγηση από έναν ειδικό που θα δώσει κάποιες κατευθύνσεις χειρισμού και αντιμετώπισης και θα το παρακολουθήσει ώστε να οργανωθεί η συμμετρική δράση αργότερα.
- Υπάρχουν και κάποιες περιπτώσεις παθογένειας που οδηγούν σε ασύμμετρες θέσεις του κρανίου και μία από αυτές είναι η συνοστέωση.
Ποια είναι τα συνοδά προβλήματα της πλαγιοκεφαλίας;
Η πλαγιοκεφαλία πολλές φορές έχει κάποια συνοδά προβλήματα. Αυτά λέγονται έτσι γιατί στην ουσία υπάρχουν εξαιτίας της αρχικής αιτίας και την συνοδεύουν. Τέτοια συνοδά προβλήματα της πλαγιοκεφαλίας είναι:
- προβλήματα σίτισης εξαιτίας αλλαγής της οργάνωσης της καταποτικής διαδικασίας καθώς δεν υπάρχει συμμετρική θέση της κεφαλής και του αυχένα οπότε διαταράσσεται η οργάνωση αναπνοής και κατάποσης και τα βρέφη υποσιτίζονται ή δυσκολεύονται να οργανώσουν την διαδικασία αυτή
- στραβισμό ή άλλα προβλήματα οπτικής αντίληψης και θα πρέπει να συμβουλευτούν οι γονείς έναν ειδικό παιδοοφθαλμίατρο για την αντιμετώπιση των ειδικών αυτών οφθαλμικών αποκλίσεων.
Σε κάθε περίπτωση απευθυνθείτε σε έναν ειδικό παιδιατρικό φυσικοθεραπευτή καθώς η πρόληψη είναι πάντα καλύτερη και προηγείται της αναγκαιότητας της θεραπείας.
Πηγές:
Postural deformities of the skull. Advantages of protocolization in its treatment. ΑY Molina Caballero1,A Pérez Martínez1, 2012
Congenital muscular torticollis and positional plagiocephaly.Kuo AA, Tritasavit S, Graham JM Jr.2014
Considerations and intervention in congenital muscular torticollis.Suhr MC, Oledzka M. 2015
Physical Therapy Management of Congenital Muscular Torticollis: A 2018 Evidence-Based Clinical Practice Guideline From the APTA Academy of Pediatric Physical Therapy.Kaplan SL, Coulter C, Sargent B.
Αικατερίνη Ζιάκα PT, Msc,NDT, VMT, CST, pr.OMT
