update content 8/11/21
Τι είναι η μέθοδος Pilates;
Η φυσικοθεραπεία με τη μέθοδο Clinical Pilates είναι, όπως έχει πει ο ίδιος ο Pilates, “η τεχνική ελέγχου του σώματος”. Η τεχνική εκγύμνασης με τη μέθοδο Pilates είναι μια μέθοδος ενεργοποίησης και εκγύμνασης των σταθεροποιητών μυών της σπονδυλικής στήλης, των μυών του σώματος γενικά, που στοχεύουν στην επανεκπαίδευση της κινητικής λειτουργίας τους καθώς και την ενδυνάμωσή τους.
Αποσκοπεί στην επανοργάνωση και την λειτουργική αποκατάσταση του ασθενή μέσω άσκησης. Το clinical pilates, έχει στόχο την εκμάθηση της σωστής στάσης του σώματος, τη μυϊκή ενδυνάμωση του κορμού, την ισορροπία, την ελαστικότητα και τη σωστή αναπνοή.
Η μέθοδος Pilates είναι μία μέθοδος επανοργάνωσης μέσω της άσκησης όλου του σώματος. Η οργάνωση του σώματος γίνεται με τη χρήση ασκήσεων αντίστασης και ασκήσεων ενδυνάμωσης του κορμού και των άκρων. Η αντίσταση προσφέρεται με τη χρησιμοποίηση ελατηρίων, ιμάντων και ειδικών οργάνων πάνω σε ειδικά “κρεβάτια” που καλούνται reformer.
Η μέθοδος αυτή αναπτύχθηκε από τον Τζόζεφ Χουμπέρτους Πιλάτες – Joseph Pilates (1883-1967) κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου στη Γερμανία. Ο Πιλάτες στην παιδική του ηλικία υπέφερε από άσθμα, ραχίτιδα και ρευματικό πυρετό. Έτσι αποφάσισε να αντιμετωπίσει τις παθήσεις του και έμαθε μεταξύ άλλων yoga, διαλογισμό και πολεμικές τέχνες. Μέχρι την εφηβεία του, για να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες που αντιμετώπιζε με την υγεία του, είχε γίνει δεινός σκιέρ, ενώ ήταν και πολύ καλός στις καταδύσεις και την ενόργανη γυμναστική.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, ο Πιλάτες κατατάγεται και εκπαιδεύεται ως νοσοκόμος για την περίθαλψη στρατιωτών, σε στρατόπεδα και νοσοκομεία περίθαλψης. Εκεί υπήρξε η ανάγκη καθημερινά, για ενδυνάμωση και κινητική οργάνωση τραυματισμένων στρατιωτών. Έτσι, μπόρεσε να εμπνευστεί μια σειρά ασκήσεων ενδυνάμωσης του κορμού και των άκρων για την αποκατάσταση των τραυματισμένων στρατιωτών.
Η σύλληψη της ιδέας και η οργάνωση των ασκήσεων ήταν μοναδική. Το μόνο που είχε στη διάθεσή του ήταν τα ελατήρια από παλιά κρεβάτια και αυτά του έδωσαν την έμπνευση για τη χρήση τους ως αντίσταση κατά τη διάρκεια της άσκησης. Αργότερα αυτό αποτέλεσε και το σχεδιασμό του γνωστού κρεβατιού REFORMER το οποίο και είναι το μηχάνημα εκτέλεσης ασκήσεων της μεθόδου.
Σύντομα παρατηρήθηκε ταχύτερη ανάρρωση όσων ασκούνταν με τη μέθοδο του Πιλάτες, και αυτό πολύ σύντομα έγινε ευρέως γνωστό. Φαίνεται ότι, όπως πίστευε και ο ίδιος ο Pilates, τα ελατήρια που συνέδεαν την άσκηση με την αντίσταση, έδιναν την δυνατότητα της σταδιακής φόρτισης των μυών, των τενόντων και των συνδέσμων. Ο έλεγχος και η συναρμογή των κινήσεων, η σωστή σπονδυλική στάση και η ελαστικότητα διαμόρφωσαν το τελικό ασκησιολόγιο του Pilates.
Σήμερα γνωρίζουμε μέσα από ερευνητικά δεδομένα, ότι η κίνηση και η ενεπόθεση βάρους βοηθούν, δίνοντας στον εγκέφαλο εντολή, να ενεργοποιήσει και να επιτύχει γρήγορότερα και πιο αποτελεσματικά την επούλωση ή την ίαση σε κάποια μυοσκελετικά προβλήματα.
Μετά το τέλος του πολέμου, ανέπτυξε περισσότερο το ασκησιολόγιο του και μάλιστα τον εμπιστεύθηκαν χορευτές και άτομα μεγάλου κύρους σε αυτό τον τομέα, και έτσι οργάνωσε το στούντιο του στη Νέα Υόρκη. Μία γνωστή χορέυτρια της εποχής, που κούραρε στο συγκεκριμένο στούντιο, ήταν η Martha Graham.
Η μέθοδος σήμερα είναι διεθνώς αναγνωρισμένη και ως απλή εκγύμναση και προπόνηση για υγεία και ευεξία με τον όρο Pilates αλλά και για αποθεραπεία ασθενών και την αποκατάστασή τους με τον όρο Clinical Pilates.
Τι είναι το Clinical Pilates;
Το Clinical Pilates είναι θεραπευτική άσκηση και είναι η προσαρμογή των ασκήσεων από τη μέθοδο Pilates, αλλά προσαρμοσμένες για την αποκατάσταση ασθενών με μυοσκελετικά προβλήματα και για την αποθεραπεία από μετατραυματικές καταστάσεις.
Αφορά στην επανεκπαίδευση της μυϊκής οργάνωσης, την μυϊκή συνέργεια, την αποκατάσταση της βλάβης ειδικά για την εφαρμογή της σε ασθενείς. Βασίζεται στα τελευταία επιστημονικά δεδομένα έτσι ώστε ο ασθενής να οργανωθεί και να αποκτήσει την ικανότητα αυτοδιόρθωσης και αυτοπροσαρμογής στην καθημερινή του ζωή.
Ο ασθενής πολλές φορές χάνει την ικανότητα να κινείται στην καθημερινή ζωή φυσιολογικά και χωρίς κόπο ή πόνο. Αυτό συμβαίνει είτε μετά από κάποιο τραυματισμό ή εξαιτίας κάποιου προβλήματος που του διαφοροποιεί την φυσιολογική κινητική λειτουργία ενάντια στη βαρύτητα.
Το πρόγραμμα επανεκπαίδευσης και κινητικής ενδυνάμωσης του clinical pilates, σε σύγκριση με το απλό ασκησιολόγιο pilates, είναι απόλυτα εξατομικευμένο και εξειδικευμένο για τις ανάγκες του κάθε ασθενή, κάτι που δεν ισχύει για την άσκηση pilates.
Ο ασθενής, με το ασκησιολόγιο του Clinical Pilates, βιώνει στην καθημερινότητα του τη γνώση της κίνησης του σώματος του, τις δυνατότητες που έχει κάθε φορά για κίνηση ενάντια στη βαρύτητα, με ελεγχόμενη εξέλιξη και προσαρμοσμένο πρόγραμμα στις ανάγκες του.
Η μέθοδος είναι απλή και προϋποθέτει την διαδραστική σχέση μεταξύ ασθενή και θεραπευτή. Η μέθοδος εφαρμόζεται μόνο από εξειδικευμένους και πιστοποιημένους θεραπευτές και είναι οι μόνοι που μπορούν να κατανοήσουν την ανάγκη του ασθενή σε κινησιολογικό και νευροφυσιολογικό επίπεδο. Βάσει αυτής της εξατομικευμένης ανάγκης του κάθε ασθενή θα οργανώσουν το θεραπευτικό πλάνο.
Ποιες είναι οι βασικές αρχές του Clinical Pilates;
Μέσα από την μέθοδο Clinical Pilates, οι ασκούμενοι θα εστιάσουν στη βελτίωση της φυσικής τους κατάστασης μέσα από ασκήσεις.
Οι βασικές αρχές του clinical pilates ως θεραπευτική άσκηση είναι 8 και ειναι οι εξείς:
- Αναπνοή
-Ο Έλεγχος της αναπνοής και η εκμάθηση της θωρακο-διαφραγματικής αναπνοής και η εκμάθηση στοχεύει στην οργάνωση της αναπνοής έτσι ώστε η φάση της εκπνοής να γίνεται με κινήσεις που απαιτούν την μεγαλύτερη προσπάθεια
- Συγκέντρωση
– Το clinical pilates είναι μια μέθοδος άσκησης του μυαλού και του σώματος, που η συγκέντρωση σε κάθε κίνηση είναι ουσιαστική για την σωστή ευθυγράμμιση του σώματος
- Έλεγχος
-ο έλεγχος είναι πολύ σημαντικός και για την οργάνωση και για την αποκατάσταση τόσο στην άσκηση ενάντια στη βαρύτητα αλλά και στην άσκηση με αντίσταση
- Κέντρο
-εδώ το κέντρο του σώματος ονομάζεται “powerhouse” ενώ οι ασκήσεις στοχεύουν στην σταθερότητα του κορμού και των άκρων
- Ακρίβεια
-είναι ένας μακροπρόθεσμος στόχος της μεθόδου. Η ρουτίνα στις ασκήσεις οδηγεί στην ακρίβεια και άρα στον καλύτερο έλεγχο και τελικά στην επίγνωση της λειτουργίας του σώματος
- Ροή
-οι ασκήσεις πρέπει να έχουν ομαλή ροή και συνέχεια
- Απομόνωση
-βελτιώνεται στον ασθενή η κιναισθησία, και η σωματογνωσία δηλαδή η επίγνωση της θέσης των μελών του σώματος στον χώρο. Η επανάληψη βοηθάει στην αναγνώριση των λαθών στην κίνηση, την απομόνωση των λανθασμένων κινήσεων και την διόρθωση τους
- Ρουτίνα
-η επανάληψη, την οποία χρησιμοποιούμε στην θεραπευτική άσκηση, σίγουρα θα βοηθήσει σε μεγαλύτερη επιδεξιότητα και περισσότερα οφέλη για το σώμα.
Στόχος του Clinical Pilates είναι να μπορέσει ο ασκούμενος να ενεργοποιήσει τους σωστούς μυς κάθε φορά κατά τη διάρκεια της άσκησης, με συγκέντρωση και ασφάλεια, με σκοπό να εξασφαλίσει λειτουργική αποκατάσταση και τελικά έναν αυτοματοποιημένο έλεγχο της στάσης και των κινήσεών του.
Πώς εφαρμόζεται η θεραπευτική άσκηση του clinical pilates;
Ο θεραπευτής ακολουθεί ένα πρωτόκολλο καταγραφής και οργάνωσης των πληροφοριών σε σχέση με τον ασθενή. Η σειρά που ακολουθείτε για την οργάνωση του θεραπευτικού πλάνου και των ασκήσεων που θα επιλεγούν για τον συγκεκριμένο ασθενή είναι η εξής:
- καταγράφουμε το πρόβλημα του ασθενή μέσω της λήψης ιστορικού
- στη συνέχεια αξιολογούμε το δυναμικό του ασθενή, την κινητική οργάνωση, τη μυϊκή δύναμη, τη μυϊκή συνέργεια, την αντοχή κλπ,
- οργανώνουμε το θεραπευτικό πρόγραμμα βάση της αξιολόγησης και του ιστορικού του ασθενή,
- θέτουμε τους στόχους του θεραπευτικού προγράμματος και λαμβάνουμε υπόψιν και τους στόχους του ίδιου του ασθενή, και πρέπει αυτοί να συμφωνούν με τους θεραπευτικούς στόχους, εφόσον δεν αντικρούονται με την κλινική εικόνα και τις δυνατότητες του ασθενή,
- επιλέγουμε πάντα τις κατάλληλες θεραπευτικές ασκήσεις, με βάση πάντα τις δυνατότητες του ασθενή,
- δείχνουμε τον τρόπο που πρέπει να εκτελεστούν, επιβλέπουμε και διορθώνουμε ώστε να μην υπάρξουν τραυματισμοί και να έχουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα από αυτές,
- γνωρίζοντας ως θεραπευτής τον ασθενή μας, καλύτερα μπορούμε να στοχεύσουμε στο βέλτιστο αποτέλεσμα και στην ορθή οργάνωση του σώματος και της λειτουργικής του αποκατάστασης σας ως ασθενή σε αποκατάσταση,
- λειτουργούμε ως θεραπευτές για να εκτελεστούν οι ασκήσεις χωρίς αντενδείξεις για το συγκεκριμένο ασθενή μας, αλλά μόνο οι ασκήσεις αυτές που ενδείκνυνται,
- πάντα οργανώνουμε τον τρόπο που δίνουμε το ασκησιολόγιο με την ευκολία της άσκησης προς τη δυσκολία, δηλαδή την έυκολη προς τη δύσκολη άσκηση,
- τη χρήση των κατάλληλων εργαλείων και οργάνων για τη ορθή χρήση των συγκεκριμένων εξατομικευμένων ασκήσεων του ασθενή,
- πρέπει να είμαστε γνώστες της φυσιολογικής και παθολογικής κίνησης καθώς είμαστε υπεύθυνοι για την οργάνωση της σωστής άσκησης βασισμένη στην εμβιομηχανική του σώματος,
- τέλος, επαναπροσδιορίζουμε τους στόχους μας κάθε φορά, καθώς ο ασθενής βελτιώνεται ή διαφοροποιείται η κινητική του οργάνωση.
Τα θετικά αποτελέσματα του ασκησιολογίου Pilates ως θεραπευτική προσαρμογή είναι ευρύτερα γνωστά και το Clinical Pilates. Το clinical pilates βασίζεται στις αυθεντικές αρχκές ασκήσεις της μεθόδου, αλλά με τις απαραίτητες τροποποιήσεις, απλουστεύσεις και προσαρμογές ανάλογα την παθολογία και τις δυνατότητες του κάθε ασθενή. Ο στόχος τελικά είναι να αποκαταστήσουμε την συνέργεια και την ενδυνάμωση όλων των λειτουργικών συστημάτων σταθεροποίησης του σώματος του ασθενή.
Που εφαρμόζεται η θεραπευτική άσκηση του clinical pilates;
Η άσκηση του clinical pilates αφορά σε άτομα που είναι σε αποθεραπεία μετά από κάποιο τραύμα ή που έχουν κάποιο πρόβλημα μυοσκελετικό.
Τα νεότερα απιστημονικά δεδομένα έχουν δείξει ότι η άσκηση είναι απαραίτητη για την σωστή και ολοκληρωμένη αποκατάσταση του ασθενή. Γνωρίζοντας λοιπόν ότι μόνο με την κίνηση μπορεί το σώμα να αποθεραπευτεί μπορεί να εφαρμόσουμε την άσκηση του clinical pilates σε πάρα πολλές περιπτώσεις ασθενών.
Ενδεικτικά λοιπόν αναφέρουμε μερικές από τις περιπτώσεις που μπορεί να εφαρμοστεί το Clinical Pilates, και αυτές είναι:
- Οσφυαλγία
- Αυχεναλγία
- Οσφυϊκή αστάθεια
- Αυχενική αστάθεια
- Αθλητικές κακώσεις
- Οστεοπόρωση
- Ακράτεια
- Εγκυμοσύνη
- Αποθεραπεία μετά από τη κλασική φυσικοθεραπεία
- Προσομοίωση αθλήματος μέσα από τη μέθοδο σε αθλητές που επιδιώκουν να βελτιώσουν το πρότυπο κίνησής τους
- Αναζήτηση εξατομικευμένης άσκησης υγιών ατόμων ανεξαρτήτου ηλικίας
Αξίζει, λοιπόν, να εκπαιδεύσουμε το σώμα και το νου μας και να κατανοήσουμε ακόμα και τις βαθύτερες δομές του, κοιτάζοντας από μέσα προς τα έξω.
(Pilates, second edition, Rael Isacowitz, Human Kinetics)
