Κύφωση

Σήμερα περισσότερο από ποτέ υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερη και καλύτερη πληροφόρηση μέσω του διαδικτύου για θέματα που αφορούν στην υγεία τόσο των ενηλίκων όσο και των παιδιών. 

Πολλές φορές οι γονείς αγχώνονται για την ανάπτυξη των παιδιών όσον αφορά σε μυοσκελετικά προβλήματα.

Η φυσικοθεραπεία στη Θεσσαλονίκη έχει πολλές κατευθύνσεις όσον αφορά σε κινητικά και μυοσκελετικά προβλήματα. 

Ένα θέμα λοιπόν σχετικό και με την ανάπτυξη και με τα μυοσκελετικά προβλήματα γενικότερα, θα αναλύσουμε εδώ, σε αυτό το άρθρο. 

Θα μιλήσουμε λοιπόν για την κύφωση.

Η κύφωση είναι μία απόκλιση της ΣΣ που αφορά σχεδόν όλες τις ηλικιακές ομάδες. Περισσότερο όμως, για εμάς ως γονείς, μας ενδιαφέρει η παιδική και εφηβική ηλικία.

Παρόλαυτα, είναι σύνηθες να προκύψει και σε μεγαλύτερη ηλικία μία αύξηση της κύφωσης, πέρα από τα φυσιολογικά όρια, η οποία να συνοδεύεται από πόνο αλλά και δυσκολία κίνησης.

Αλλά για να δούμε μαζί τι είναι πρώτα από όλα η κύφωση.

Τι είναι η Κύφωση;

Η λέξη κύφωση (Kyphosis) προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κυφός» (Kyphos)(1), που σημαίνει τη γνωστή σε όλους μας «καμπούρα», με την πιο λαϊκή της ονομασία.

Η κύφωση είναι μία δυσμορφία στην καμπυλότητα, ένα κύρτωμα δηλαδή, του άνω μέρους της ΣΣ στη Θωρακική μοίρα. Η διαταραχή αυτή αφορά στην υπερβολική καμπυλότητα της Σπονδυλικής Στήλης (ΣΣ).

Είναι δηλαδή μία έντονα στρογγυλή πλάτη στη θωρακική περιοχή. 

Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι συχνότερη στην εφηβεία.

Η σπονδυλική στήλη είναι ευθεία αν την κοιτάζει κάποιος από μπρος ή από πίσω. Αν όμως τη δούμε από το πλάι παρουσιάζει 4 φυσιολογικά κυρτώματα:

• Ένα, με το κοίλο προς τα πίσω, στον αυχένα (αυχενική λόρδωση),
• Ένα, στο θώρακα, με το κοίλο προς τα εμπρός (θωρακική κύφωση),
• Ένα, στην οσφύ, με το κοίλο προς τα πίσω (οσφυϊκή λόρδωση) και
• Ένα, στην ιερή μοίρα της σπονδυλικής του στήλης.

Φυσιολογικά το θωρακικό κύρτωμα μπορεί να είναι μεταξύ 20^Ο και 45^Ο. 

Μια αυξημένη καμπύλη μεγαλύτερη από 45^Ο στη ΘΜΣΣ θεωρείται υπερβολική και ορίζεται ως κύφωση ενώ μικρότερη από 20^Ο ορίζεται ως υποκύφωση που συνήθως συνυπάρχει με σκολίωση.

Η αύξηση της γωνίας της κύφωσης πάνω από 45^Ο δεν σημαίνει απαραίτητα και πρόβλημα καθώς η κύφωση με την πάροδο των χρόνων φυσιολογικά αυξάνεται. 

Σημαντικό είναι να υπάρχει συμμετρία στα κυρτώματα της σπονδυλικής στήλης και όχι δυσαρμονία μεταξύ τους.

Είναι όμως η κύφωση ίδια σε όλες τις περιπτώσεις;

Ποιοι είναι οι τύποι της κύφωσης;

Αν μπορούμε να μιλήσουμε για τύπους στην κατηγοριοποίηση της κύφωσης αυτοί είναι:

• Η δύσκαμπτη (όταν υπάρχει σφηνοειδή παραμόρφωση των σπονδύλων ή εκφυλισμός των μεσοσπονδύλιων δίσκων) και
• Η χαλαρή που έχει να κάνει περισσότερο με τη στάση.(1)

Επίσης μία άλλη κατηγοριοποίηση είναι:

• η λειτουργική (στάσης), όπου δεν υπάρχει παραμόρφωση των σπονδύλων και δε συστήνεται κηδεμόνας
• Η τύπου Scheuermann, όπου συνήθως συνυπάρχει σφηνοειδής παραμόρφωση σε τουλάχιστον 3 συνεχόμενους σπονδύλους και συστήνεται εκτός των ασκήσεων και κηδεμόνας.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε το τι είναι η κύφωση καθώς ειδικά στην εφηβεία μπορεί να δημιουργηθούν διάφορα προβλήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη του παιδιού. 

Με αυτό τον τρόπο μπορεί να προληφθούν διάφορα προβλήματα με έγκαιρη παρέμβαση.

Φυσικά και σε μεγαλύτερη ηλικία μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα τα οποία μπορεί να σχετίζονται με σκελετικούς πόνους (αυχενικό σύνδρομο, οσφυαλγία), δυσκολία στην αναπνοή, προβλήματα πέψης κ.ά.

Πάμε όμως πρώτα να δούμε πώς δημιουργείται η κυφωτική στάση.

Πώς δημιουργείται η κύφωση;

Η κύφωση μπορεί να έχει πολλές αιτίες. Ο κυρίαρχος λόγος πολλές φορές, είναι και η στάση του σώματος! Όλοι μας νομίζω έχουμε ακούσει κατά καιρούς από τη μαμά μας :

“μην καμπουριάζεις!” ή

“κάτσε ίσια! Θα κάνεις καμπούρα!!!”

Η λαϊκή γνώση λοιπόν, ότι η κακή στάση είναι πολλές φορές υπεύθυνη για την αρχή μίας κυφωτικής στάσης, ισχύει!

Πολλές φορές έχει ενοχοποιηθεί και όχι άδικα η κακή στάση κατά την παιδική ηλικία. 

Βέβαια, σαφώς δεν είναι η μόνη αιτία και φυσικά δεν είναι και η πιο σοβαρή…αφού αφορά μόνο την λειτουργική κύφωση (postural kyphosis).

Πρέπει να τονιστεί ότι η σοβαρή κύφωση δεν συνδέεται με την κακή στάση.

Παρόλαυτα είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η κύφωση, σοβαρή ή όχι μπορεί να είναι αιτία πόνου και δυσκολίας στην πέψη ή και στην αναπνοή. 

Οπότε καλό είναι να μην την αμελήσουμε την οργάνωση της στάσης μας μέσα από φυσικοθεραπευτική παρέμβαση.

Οι σπόνδυλοι που συνθέτουν μια υγιή σπονδυλική στήλη, μοιάζουν με κυλίνδρους στοιβαγμένους σε μια στήλη. 

Η κύφωση εμφανίζεται όταν οι σπόνδυλοι στην πλάτη γίνονται πιο σφηνοειδείς. Αυτό σημαίνει ότι η μία πλευρά τους είναι λεπτότερη από την ακριβώς απέναντι, σαν σφήνα.

Το σφηνοειδές σχήμα των σπονδύλων, δημιουργεί μία δυσαρμονία στη ΣΣ και σαφώς αλλάζει την στάση του σώματος. 

Έτσι το σώμα γέρνει προς τα εμπρός, καθώς οι σπόνδυλοι έχουν αλλάξει σχήμα επηρεάζοντας το φυσιολογικό κύρτωμα της ΣΣ σε θωρακικό επίπεδο.

Κατανοούμε λοιπόν ότι η κύφωση δεν αφορά μόνο παιδιά ή εφήβους αλλά και άτομα σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Ποιες είναι λοιπόν οι αιτίες λοιπόν που δημιουργούν την κύφωση;

Ποια είναι τα αίτια της κύφωσης;

Οι κυριότερες αιτίες που οδηγούν σε κύφωση είναι οι εξής:

• Η οστεοπόρωση, όπου οι “αδύναμοι” ή “εξασθενημένοι” σπόνδυλοι, μπορούν να προκαλέσουν καμπυλότητα στη ΣΣ, ιδίως όταν αναπτύσσουν συμπιεστικά κατάγματα. Η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή σε ηλικιωμένες γυναίκες και άτομα που έχουν λάβει κορτικοστεροειδή για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
• Η αρθρίτιδα που συχνά προκαλεί παραμόρφωση των οστών και της στάσης του σώματος.
• Εκφυλιστικές ασθένειες των οστών
• Εκφυλισμός ή κήλες των μεσοσπονδύλιων δίσκων, που σχετίζονται με την ηλικία. Οι μαλακοί, κυκλικοί μεσοσπονδύλιοι δίσκοι λειτουργούν ως μαξιλάρια μεταξύ των σπονδύλων της σπονδυλικής στήλης. Με την ηλικία, αυτοί οι δίσκοι αλλάζουν σχήμα και συρρικνώνονται, γεγονός που συχνά επιδεινώνει την κύφωση.
• Νευρολογικές βλάβες
• Τραυματισμός ή κάταγμα της Σπονδυλικής Στήλης ή της Θωρακικής μοίρας στην ΣΣ. Τα κατάγματα συμπίεσης είναι τα πιο συνηθισμένα λόγο ηλικίας.
• Σκολίωση ή άλλες διαταραχές της ΣΣ.
• Ιδιοπαθής κύφωση η οποία είναι αγνώστου αιτιολογίας
• Κληρονομικότητα που αφορά συνήθως πιο σοβαρές περιπτώσεις
• Νόσος του Scheuermann, η οποία συνήθως προσβάλλει τα παιδιά. Ονομάζεται και κύφωση του Scheuermann και αρχίζει συνήθως κατά τη διάρκεια της προ-εφηβείας όπου υπάρχει μία αναπτυξιακή έξαρση.
• Διάφορες Παθήσεις σε παιδιά (εγκεφαλική παράλυση κ.ά.), που μπορεί να σχετίζονται με την ανάπτυξη των οστών ακόμη και πριν τη γέννηση.
• Σύνδρομο Ehlers-Danlos στο οποίο τα άτομα έχουν υπερβολικά εύκαμπτες αρθρώσεις και ελαστικό και εύθραυστο δέρμα.
• Παχυσαρκία.

Γνωρίζοντας τώρα όλα αυτά, εύλογα, γεννιέται το ερώτημα:

Η κύφωση χειροτερεύει με την ηλικία;

Πρέπει να ξέρουμε ότι εφόσον είναι θέμα σπονδύλων ή μεσοσπονδυλίων δίσκων και αν δεν αλλάξουμε τη στάση με παρέμβαση, η πίεση θα συνεχίζει να αυξάνεται. 

Έτσι, και εφόσον θα αυξάνει συνεχώς η πίεση, θα συρρικνώνονται περισσότερο οι δίσκοι ή θα γίνονται περισσότερο σφηνοειδής οι σπόνδυλοι.

Σε τελική ανάλυση, αν και η ηλικία μπορεί να συμβάλλει σε ένα βαθμό, η κύφωση δεν χειροτερεύει με την ηλικία αλλά εξαιτίας:

1. της κακής στάσης εξαιτίας των όποιων αιτιών που μπορεί να την προκαλούν
2. και της μη παρέμβασης για τη διόρθωσή της,

και αυτό μπορεί να συμβεί και ανεξαρτήτως ηλικίας.

Σίγουρα τώρα θα αναρωτιέσαι, αν και πώς θεραπεύεται η κύφωση.

Πώς θεραπεύεται η κύφωση;

Οφείλουμε να πούμε ότι δεν είναι όλες οι κυφώσεις ίδιες και έτσι δεν έχουμε και τις ίδιες θεραπευτικές προσεγγίσεις για όλες τις περιπτώσεις. 

Ανάλογα με τον τύπο της κύφωσης έχουμε και την θεραπευτική παρέμβαση.

Η μία πρακτική, είναι η συντηρητική, που έχει ασκήσεις και κηδεμόνες και η άλλη, η επεμβατική, που αφορά σε χειρουργική αντιμετώπιση.

Η συνήθης συντηρητική θεραπεία είναι η μέθοδος Schroth που αφορά σε όλες τις περιπτώσεις λειτουργικής, δύσκαμπτης ή χαλαρής κύφωσης. 

Η μέθοδος Schroth μέσω της οργάνωσης της αναπνοής βοηθά και στην καλύτερη στάση του κορμού και στην οργάνωση της κυρτότητας στη θωρακική μοίρα της ΣΣ.

Πολλές φορές είναι απαραίτητη η χρήση κηδεμόνα ταυτόχρονα με τις ασκήσεις της μεθόδου. 

Αυτό θα συναποφασιστεί από το θεράποντα ιατρό και τον εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή.

Η χρήση κηδεμόνα μόνη της δεν συνίσταται καθώς δεν βοηθά στην μυϊκή ενδυνάμωση αλλά μάλλον αποδυναμώνει τους θωρακικούς μυς. 

Έτσι, τελικά δεν βοηθά στην σωστή οργάνωση της στάσης του σώματος και συχνά προκαλεί κοινωνικά ή και ψυχολογικά προβλήματα.

Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, όταν υπάρχουν μεγάλες κυφώσεις, της τάξης 60^Ο και πάνω, που δυσκολεύουν τη ζωή του ατόμου, χρήζουν χειρουργικής αντιμετώπισης. 

Αυτές οι κυφώσεις αντιμετωπίζονται με σπονδυλοδεσία και σπονδυλοπλαστική που, γενικά, δεν οδηγούν σε σημαντική μετεγχειρητική δυσκαμψία.

Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι σε κάποιες περιπτώσεις δίνεται και φαρμακευτική αγωγή, για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που συνοδεύουν, ή των αιτιών που προκαλούν την κυφωτική συμπεριφορά.

Έτσι επιγραμματικά συνοψίζοντας μπορούμε να πούμε ότι θεραπευτικά η κύφωση αντιμετωπίζεται με:

Φυσικοθεραπεία (ενδείκνυται σε όλες τις περιπτώσεις)

Manual Therapy (για να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής και να βελτιώσει οριακά τη στάση του σώματος)

Νάρθηκες σώματος ή κηδεμόνες συγχρόνως με τη φυσικοθεραπεία (για μέτριες περιπτώσεις ή νεαρούς ασθενείς που είναι σε ανάπτυξη)

Φάρμακα (εάν οφείλονται σε υποκείμενη ασθένεια)

Χειρουργική επέμβαση (για σοβαρές ή απειλητικές για τη ζωή περιπτώσεις)

Οι περισσότερες περιπτώσεις κύφωσης είναι ήπιες και μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω φυσικοθεραπείας. 

Η χειρουργική επέμβαση εξετάζεται μόνο για ακραίες περιπτώσεις και μπορεί να ακολουθηθεί με εντατική φυσικοθεραπεία ή προσαρμοσμένα ορθωτικά.

Εδώ οφείλουμε να πούμε ότι η κύφωση δεν θεραπεύεται με την αυστηρή έννοια της θεραπείας. 

Οργανώνεται και προσαρμόζεται η στάση μέσω της άσκησης και του κηδεμόνα, δεν αυξάνεται και δεν υπάρχουν συμπτώματα.

Τώρα το επόμενο που αναρωτιέται κάποιος είναι το πώς γίνεται η διάγνωση;

Διάγνωση της κύφωσης

Η διάγνωση της κύφωσης γίνεται με κλινική εξέταση αλλά και ακτινολογικό έλεγχο.

Η ακτινογραφία δείχνει μετρήσιμα αποτελέσματα των κυρτωμάτων της ΣΣ και των μοιρών απόκλισης από τα φυσιολογικά εύρη αυτών.

Σε περίπτωση αυξημένης κυρτότητας >45^Ο υποδηλώνει κύφωση της ΘΜΣΣ.

Σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί να ζητηθεί και να συγκριθεί και με μαγνητική τομογραφία. 

Με αυτό τον τρόπο θα υπάρξει και εκτίμηση τυχόν εκφυλιστικών αλλοιώσεων των σπονδύλων ή των μεσοσπονδυλίων δίσκων.

Η κλινική εξέταση γίνεται με το τεστ Adam’s, το οποίο είναι πρόσθια επίκυψη με τεντωμένα πόδια και χαλαρά χέρια. 

Σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος εμφανίζεται ύβος στη θωρακική μοίρα της ΣΣ.

Πέρα από όλα αυτά όμως, ποια είναι τα προβλήματα της κυφωτικής στάσης στη ζωή ενός ατόμου;

Ποια είναι τα συμπτώματα της κύφωσης;

Η κακή στάση. Η λάθος στάση δεν είναι μόνο αισθητικό αλλά και λειτουργικό πρόβλημα.

Μείωση της φυσικής δραστηριότητας. Η κύφωση σχετίζεται με εξασθενημένους μύες της πλάτης και δυσκολία στην εκτέλεση εργασιών όπως το περπάτημα και η έγερση.

Πολλές φορές η λάθος στάση έχει σαν αποτέλεσμα την αδυναμία να στέκεται και να κινείται το άτομο εξαιτίας έντονων πόνων τόσο στην οσφύ-οσφυαλγία όσο και στον αυχένα-αυχεναλγία αλλά και στην περιοχή του θώρακα.

Η έντονη κυρτότητα της σπονδυλικής στήλης μπορεί επίσης να δυσκολέψει την έγερση της κεφαλής και το βλέμμα προς τα πάνω ή την οδήγηση.

Προβλήματα ύπνου. Η πιο συνήθης όμως διαμαρτυρία του ασθενή είναι ο κακός και ασυνεχής ύπνος που συνοδεύεται και από πόνους κατά τη διάρκεια της κατάκλισης. 

Αυτό μπορεί να επηρεάσει πολύ σημαντικά την ποιότητα της ζωής του ατόμου.

Κόπωση. Εξαιτίας της κακής αναπνοής, της μη συνεργικής δράσης των μυών του σώματος αλλά και της έλλειψης ποιοτικού ύπνου η κόπωση είναι σύνηθες φαινόμενο.

Τα προβλήματα πέψης και κατάποσης (ΓΟΠ=σύνδρομο γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης) είναι επίσης συχνά σε άτομα με σοβαρή κύφωση.

Προβλήματα εικόνας σώματος. Τα άτομα με κύφωση, ειδικά οι έφηβοι, μπορεί να έχουν κακή εικόνα σώματος λόγω στρογγυλεμένης πλάτης.

Όλα αυτά μπορεί να διαφοροποιηθούν θετικά, με ειδικό ασκησιολόγιο για την οργάνωση της στάσης και σε κάποιες περιπτώσεις και με την ταυτόχρονη χρήση κηδεμόνα.

Είναι όμως πάντα απαραίτητη η θεραπεία στην κύφωση;

Τι θα συμβεί στην κύφωση μου αν δεν κάνω θεραπεία;

Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η κύφωση μπορεί να αυξηθεί και να γίνει σοβαρότερη και να προκαλέσει σημαντική παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης.

Ειδικά όταν πρόκειται για παιδιά, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί ώστε να προλάβουμε τυχόν παραμορφώσεις ή και να αναγνωρίσουμε τυχόν συνύπαρξη σκολίωσης. 

Είναι σημαντικό να γίνει έγκαιρη παρέμβαση ώστε να μην δημιουργηθούν σημαντικές παραμορφώσεις.

Ο στόχος της θεραπείας της κύφωσης είναι η πρόληψη περαιτέρω αύξησης του κυρτώματος και η έγκαιρη παρέμβαση ώστε να υπάρξει ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Η κύφωση, γνωρίζουμε ότι, συγκριτικά με τη σκολίωση, είναι πολύ πιο επώδυνη. 

Γι αυτό, καλό είναι, σε περίπτωση που υποφέρεται από έντονους πόνους στην πλάτη, να επισκεφτείτε έναν ειδικό γιατρό ή φυσικοθεραπευτή και να γίνει άμεσα διάγνωση του προβλήματος.

Πότε πρέπει να επισκεφθώ έναν ειδικό για την κύφωση;

Σε περίπτωση αύξησης της κυρτότητας της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης ειδικά όταν πρόκειται για παιδιά και εφήβους πρέπει να γίνει αξιολόγηση από έναν γιατρό ή εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή.

Σε περίπτωση που πονάτε ή αισθάνεστε ότι υπάρχει έντονη δυσκαμψία στην περιοχή της σπονδυλικής στήλης καλό είναι να συμβουλευτείτε έναν ειδικό.

Σε περίπτωση που υπάρχει οστεοπόρωση ή ασθένεια που μπορεί να οδηγήσει σε εκφυλισμό των σπονδύλων ή και των δίσκων καλό είναι αν συνοδεύεται από πόνο να επισκεφτείτε έναν ειδικό.

Μην αμελείτε την επίσκεψη στον ειδικό ιατρό ή φυσικοθεραπευτή γιατί η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση θα σας βοηθήσουν τόσο στη διόρθωση της στάσης αλλά και στη μείωση και ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Ποια η διαφορά σκολίωσης και κύφωσης;

Αν και οι δύο αποκλίσεις αφορούν στη ΣΣ εντούτοις υπάρχει μεγάλη διαφορά.

Η σκολίωση αφορά στην πλάγια κλίση και παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης στο μετωπιαίο επίπεδο. Έχουμε δηλαδή μία αλλαγή στον ευθειασμό της ΣΣ σε αυτό το επίπεδο.

Από την άλλη η κύφωση είναι μία αύξηση της κύρτωσης στην πλάτη του ανθρώπου σε οβελιαίο επίπεδο.

Η σκολίωση χωρίζεται σε λειτουργική και ιδιοπαθής. Η κύφωση χωρίζεται σε λειτουργική ή χαλαρή και σε δύσκαμπτη ή τύπου Scheuermann.

Υπάρχουν ασκήσεις που βοηθούν στην κύφωση;

Γενικά ότι άσκηση έχει ως αποτέλεσμα την έκταση της σπονδυλικής στήλης στη θωρακική μοίρα είναι βοηθητική. 

Σε κάθε περίπτωση η έκταση της ΘΜ μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα σε περίπτωση λειτουργικής ή χαλαρής κύφωσης.

Επίσης η άθληση εκτός από χαρά, ευεξία και ευελιξία αυξάνει και την ενδυνάμωση των εξασθενημένων και χαλαρών ραχιαίων μυών του σώματος.

Σε κάθε περίπτωση το Clinical Pilates, η Yoga, η κολύμβηση, ασκήσεις διατάσεων κ.ά. παρόμοια αθλήματα ή προγράμματα εκγύμνασης μπορεί να βοηθήσουν πολύ στην μείωση των συμπτωμάτων. 

Πάντα όμως μιλάμε για λειτουργική ή χαλαρή κύφωση.

Τώρα γεννιέται και ένα νέο ερώτημα…πώς μπορώ να ξαπλώσω όταν έχω κύφωση για να κοιμάμαι καλύτερα;

Πώς μπορώ να βοηθήσω τον ύπνο μου όταν έχω κύφωση;

Ο ύπνος είναι μία πολύ σημαντική διαδικασία και όταν δεν είναι ομαλός προκαλεί προβλήματα στο άτομο.

Μερικές συμβουλές για καλό ύπνο είναι

• να έχετε λεπτό μαξιλάρι ώστε να μην επιδεινώνεται το πρόβλημα της κυφωτικής στάσης
• να κοιμάστε σε πρηνή (μπρούμυτα θέση) όσο το δυνατόν πιο πολύ κατά τη διάρκεια του ύπνου
• να χρησιμοποιείται σκληρό στρώμα ώστε να μην βουλιάζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου
• χρησιμοποιείστε ένα μαξιλάρι ανάμεσα στα πόδια σας όταν κοιμάστε στο πλάι. Με αυτό τον τρόπο δεν θα αλλάξετε τα φυσιολογικά κυρτώματα της ΣΣ κατά τη διάρκεια του ύπνου
• εάν σας αρέσει να κοιμάστε σε εμβρυϊκή στάση προσπαθήστε να την αλλάξετε καθώς έτσι ενισχύεται την κυφωτική στάση. Αντί αυτού προσπαθήστε να χαλαρώσετε τις αρθρώσεις σας και να κάνετε περισσότερη έκταση ώστε να μην καμπουριάζετε κατά τη διάρκεια του ύπνου. Το μαξιλάρι ανάμεσα στα πόδια σίγουρα θα σας βοηθήσει.

Σε κάθε περίπτωση αυτά είναι επικουρικά και δεν λύνουν το πρόβλημα. 

Ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα ασκήσεων και η καθοδήγηση από τον εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή θα σας βοηθήσει στην επίλυση του προβλήματος.

Μπορείτε να κλείσετε άμεσα μία αξιολόγηση με έναν εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή ώστε να προλάβετε και να θεραπεύσετε τυχόν αποκλίσεις της ΣΣ.