Φυσικοθεραπεία κατ’ οίκον VS φυσικοθεραπευτηρίου

Πάντα υπήρχε και ακόμη υπάρχει το δίλημμα, αν είναι καλύτερα να κάνει ο ασθενής κατ’ οίκον θεραπεία ή τελικά αποδίδει περισσότερο η φυσικοθεραπεία σε ένα φυσικοθεραπευτήριο.

Στη μία περίπτωση ο ασθενής αισθάνεται την ασφάλεια του σπιτιού του και στην άλλη υπάρχει ένα πλήρως εξοπλισμένος χώρος που θα του παρέχει την αποκατάσταση όπως του αρμόζει. 

Ποιο είναι λοιπόν αυτό που είναι το καλύτερο για μένα; 

Αυτό δεν αναρωτιέστε όταν πρέπει να αποφασίσετε; Πάμε λοιπόν να απαντήσουμε μαζί.

Είναι ασφαλέστερη η φυσικοθεραπεία στο σπίτι τώρα με τον κορονοϊό;

Στο ήδη υπάρχον δίλημμα τα τελευταία δύο χρόνια προστέθηκε και η πανδημία που άλλαξε τελείως το χάρτη των επιλογών μας. 

Η  θεραπευτική παρέμβαση αν και πάντα πολύ σημαντική, για μερικούς ασθενείς ήρθε σε δεύτερη μοίρα λόγο της πανδημίας. Η ίδια η πανδημία με τη σειρά της δημιούργησε, και όχι άδικα, ένα κλίμα φόβου διασποράς και πιθανής λοίμωξης από τον κορονοϊό.

Οι γενικές οδηγίες για περιορισμό και προσοχή στις συναναστροφές για τη μείωση της διασποράς, μας απομόνωσε μέσα στα σπίτια μας και μας ανάγκασε να πάρουμε πρόσθετα μέτρα μη κοινωνικοποίησης στην καθημερινότητα μας. 

Η απομόνωση αν και πολύ πιο έντονη αρχικά, υπέκυψε τελικά στην ανάγκη του ασθενή για φυσικοθεραπευτική παρέμβαση και αποκατάσταση.

Η ανάγκη για φυσικοθεραπευτική παρέμβαση υπήρχε, υπάρχει, και θα υπάρχει και μάλιστα σήμερα σε αυξημένο βαθμό. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει αύξηση όσον αφορά σε αναπνευστικές λοιμώξεις, λόγο και της αναπνευστικής λοίμωξης covid-19. 

Έτσι η αναπνευστική φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση μετά από λοιμώξεις ή μετά από την αποδιασωλήνωση ασθενών από τη μονάδα εντατικής θεραπείας αλλά και ως αποθεραπεία, στο σπίτι, έγινε ζωτικής σημασίας.

Φυσικά δεν έπαψε να υπάρχει και η ανάγκη για αποκατάσταση των γνωστών ορθοπεδικών, νευρολογικών, μετεγχειρητικών, καρδιοαναπνευστικών, παιδιατρικών κ.α. ασθενών. 

Είναι λοιπόν δίλημμα για τον ασθενή, το αν θα προτιμήσει την κατ’ οίκον φυσικοθεραπεία ή θα προτιμήσει την αποκατάσταση σε ένα οργανωμένο φυσικοθεραπευτικό περιβάλλον. Ποιο είναι το σωστό;

Υπάρχει σωστό και λάθος στην προτίμηση της θεραπείας; 

Ίσως αυτή είναι μία ερώτηση που συχνά βαραίνει την απόφαση του ασθενή ή των οικείων του.

Η ασφάλεια είναι πάντα κάτι που υπόκειται στην υποκειμενική κρίση του καθένα μας. 

Κάποιος αισθάνεται ασφαλέστερος στο σπίτι του καθώς πιστεύει ότι έτσι ελέγχει καλύτερα ποιος μπαίνει και ποιες προδιαγραφές πρέπει να πληροί. 

Όμως είναι έτσι τελικά; Το πιο πιθανόν είναι ότι δεν μπορεί να ελέγξει πλήρως το χώρο καθώς δε διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό. 

Βέβαια υπάρχει περιορισμένος αριθμός ατόμων που θα έρθουν στο σπίτι μας, και αυτό είναι θετικό.

Παρ’ όλα αυτά είναι μάλλον περισσότερο συναισθηματικός ο λόγος που αισθάνεται κάποιος ασφάλεια επειδή είναι στο σπίτι του. 

Και αυτό γιατί σήμερα οι χώροι που παρέχουν πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, εκτός από τον πλήρη εμβολιασμό όλων, είναι πολύ οργανωμένοι με μηχανήματα αποστείρωσης του χώρου και του αέρα ώστε να μειώσουν στο ελάχιστο τη διασπορά των ιών και βακτηριδίων.

Επίσης ο χώρος απολυμαίνεται μετά από κάθε ασθενή και η θεραπεία είναι απόλυτα εξατομικευμένη και μεμονωμένη. Τουλάχιστον εμείς στο χώρο μας αυτό κάνουμε.

Η παροχή φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης στο σπίτι διαφέρει από αυτή του οργανωμένου φυσικοθεραπευτηρίου;

Συχνά αυτή είναι μία ερώτηση που μας κάνει ο ασθενής προκειμένου να μάθει αν η κατ’ οίκον θεραπεία είναι ισάξια της οργανωμένης θεραπείας που θα γίνει στο φυσικοθεραπευτήριο. 

Παρόλο που δεν υπάρχει σαφής απάντηση καθώς είναι αναλόγως των συνθηκών θα προσπαθήσω να απαντήσω όσο πιο κατανοητά μπορώ.

Η παρέμβαση δεν διαφέρει σε πολλά μεταξύ του σπιτιού και του οργανωμένου φυσικοθεραπευτηρίου. 

Υπάρχουν πολλά μηχανήματα σήμερα που είναι φορητά, όπως ηλεκτροθεραπεία, κρεβάτι θεραπείας, υπέρηχος κ.ά, που καθιστούν τη θεραπεία στο σπίτι αποτελεσματική.

Παρ’ όλα αυτά αξίζει να σημειωθεί ότι μελέτες έδειξαν ότι όσον αφορά σε μετεγχειρητική αποκατάσταση αρθροπλαστικών επεμβάσεων στο γόνατο, η αποκατάσταση κατ’ οίκων υπολειπόταν αυτής που έγινε σε φυσικοθεραπευτήριο.

Η αποκατάσταση πάντα έχει να κάνει με το ποιον ασθενή έχεις να θεραπεύσεις και πόσο είναι σε θέση να εκτελέσει και να ακολουθήσει εντολές. 

Ο τόπος παίζει πολύ σημαντικό ρόλο μόνο σε εξειδικευμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις και ασθενείς που δεν μπορούν ή δε θέλουν να μετακινηθούν ή το αντίθετο, δεν θέλουν κατ’ οίκον θεραπεία.

Σε κάθε περίπτωση περισσότερο ρόλο παίζει η εμπειρία, η εξειδίκευση, η επιστημονική του κατάρτιση του φυσικοθεραπευτή και το πώς προσεγγίζει το πρόβλημα, ώστε να είναι αποτελεσματική η θεραπεία, παρά ο τόπος.

Ποιοι ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο από την θεραπεία στο σπίτι;

Η επιλογή του τόπου που θα γίνει η παρέμβαση, σπίτι ή θεραπευτήριο, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν την απόφαση μας.

Ένας από τους λόγους που ενδέχεται να ενδείκνυται η θεραπεία στο σπίτι είναι:

• η ηλικία του ασθενή. Σε υπερήλικα άτομα που δεν μπορούν εύκολα να μετακινηθούν είναι προτιμότερο ίσως να επιλέξουν τη θεραπεία στο σπίτι. Το ίδιο συμβαίνει και σε νεογνά υψηλού κινδύνου και η ηλικία και ο φόβος για λοιμώξεις κάνουν την επιλογή της κατ’ οίκον θεραπείας επιτακτική ανάγκη.
• αν είναι κλινήρης. Στην περίπτωση που δεν μπορεί να μετακινηθεί ο ασθενής, η θεραπεία στο σπίτι αποτελεί τη μόνη επιλογή.
• δεν μπορεί να βρει χρόνο ή τρόπο για την μετακίνηση. Πολλές φορές η καθημερινότητα του ασθενή παρεμποδίζει τη μετακίνησή του και η μόνη εύκολη επιλογή είναι η θεραπεία στο σπίτι. Είναι πιο βολικό και μπορεί να μπει στο χρονοδιάγραμμά του πιο εύκολα.
• αν είναι μετεγχειρητικός ασθενής. Πολύ συχνά ο ασθενής πηγαίνοντας σπίτι χρειάζεται άμεσα θεραπεία και αυτό είναι δύσκολο να γίνει αν πρέπει να μετακινείται, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό.
• μετά από καρδιακό επεισόδιο. Συνήθως μετά από μία καρδιακή προσβολή, ο ασθενής χρειάζεται χρόνο για να ξαναβρεί τις δυνάμεις του οπότε επιλέγει την κατ’ οίκον θεραπεία.
• πολλαπλή σκλήρυνση και άλλες παρόμοιες νευρολογικές παθήσεις. Η αποκατάσταση σε τέτοιες περιπτώσεις είναι μονόδρομος για την κατ’ οίκων θεραπεία καθώς ο ασθενής συνήθως χάνει σιγά-σιγά τις δυνάμεις του.
• εγκεφαλικό επεισόδιο. Στην αρχή ο ασθενής, ίσως δεν είναι σε θέση να μετακινηθεί και επιλέγει την θεραπεία στο σπίτι.
• από συνήθεια. Οι ασθενείς μερικές φορές συνηθίζουν τη θεραπευτική αυτή προσέγγιση και τους είναι πιο βολικό να έρχεται ο θεραπευτής σε αυτούς παρά να μετακινούνται οι ίδιοι.
• σε τραυματισμούς ή κατάγματα. Όταν υπάρχει αδυναμία μετακίνησης λόγο κάποιου τραύματος ή κατάγματος η κατ’ οίκον θεραπεία ενδείκνυται.

Σε κάθε περίπτωση η απόφαση για την επιλογή του τόπου και του τρόπου παρέμβασης είναι δρόμος δύο κατευθύνσεων. 

Εμείς ως φυσικοθεραπευτές πρέπει να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε και να εξηγήσουμε στον ασθενή ή τους οικείους του ποιο είναι το καλύτερο για τον ίδιο και τους στόχους του.

Γνωρίζουμε καλύτερα τα υπέρ και τα κατά της κάθε επιλογής και καλό είναι να τα μοιραζόμαστε και να τα τεκμηριώνουμε ώστε ο ασθενής να έχει μία ολοκληρωμένη άποψη για τη δική του καλύτερη πορεία. 

Ο καθένας μας είναι μοναδικός και έτσι πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε.

Ποια είναι τα οφέλη της θεραπείας κατ’ οίκον;

Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι και φυσικά και ως ασθενείς διαφέρουν. Όλοι μας επωφελούμαστε από διαφορετικά πράγματα. 

Κάποιοι ανθίζουνε μέσα από την κοινωνικότητα ενός οργανωμένου χώρου και κάποιοι γίνονται γρηγορότερα καλά με το να μένουν στην ασφάλεια του σπιτιού τους.

Μερικοί άνθρωποι έχουν συγκεκριμένες ανάγκες και δυσκολεύονται να φύγουν από το σπίτι για διαφορετικούς λόγους που αναλύσαμε παραπάνω. 

Ως υπεύθυνοι για την παροχή πρωτοβάθμιας περίθαλψης υγείας, οι φυσικοθεραπευτές είμαστε εδώ για βοηθήσουμε σε κάθε περίπτωση που ο ασθενής αδυνατεί, ή αρνείται να μετακινηθεί και με όλα τα μέσα που διαθέτουμε.

Για ορισμένους ασθενείς, η αποκατάσταση στο σπίτι μπορεί να είναι η επιθυμητή αλλά ίσως να είναι και η ενδεδειγμένη. 

Ποια είναι όμως τα άτομα που μπορούν να ωφεληθούν περισσότερο από την κατ’ οίκον θεραπεία;

Εάν σας ικανοποιεί ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω κριτήρια, μάλλον ανήκετε στους ασθενείς που προτιμούν να ασκούνται στο χώρο τους.

• Όταν το να βοηθήσουμε στην ανάκτηση και την επίτευξη της βέλτιστης λειτουργίας μέσα στο δικό σας περιβάλλον σας ταιριάζει περισσότερο.
• Δεν χρειάζεται να κανονίσετε να σας πάει κάποιος στο φυσικοθεραπευτήριο.
• Ίσως δεν θέλετε να γνωρίζει κάποιος ότι χρειάζεστε βοήθεια.
• Ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να σας βοηθήσει να τακτοποιήσετε το σπίτι σας σύμφωνα με τις ανάγκες σας.
• Η άσκηση στον οικείο χώρο του σπιτιού σας, ίσως να σας δημιουργεί μία δέσμευση, έναν τρόπο εξάσκησης στο οικείο περιβάλλον, που θα σας ωθήσει να συνεχίσετε να ασκείστε.
• Η αίσθηση της ανεξαρτησίας που αποκτάτε από τη βελτίωση και την απόκτηση λειτουργικότητας στο σπίτι σας, σας κάνει πιο αισιόδοξους.
• Η οικειότητα που αναπτύσσεται μεταξύ εσάς και του φυσικοθεραπευτή σας από το γεγονός ότι έρχεται μέσα στο σπίτι σας και γνωρίζει τις λεπτομέρειες της ζωής σας ώστε να σας βοηθήσει κάθε φορά που είναι απαραίτητο.
• Όταν φοβάστε ότι εκτός σπιτιού δεν είστε ασφαλής.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πρέπει να λάβετε υπόψη όταν επιλέγετε ένα περιβάλλον αποκατάστασης. Πρέπει να ληφθούν υπόψη όλοι οι παράγοντες που κάνουν κάθε άτομο αλλά και το χώρο του του ξεχωριστό.

Υπάρχουν διαφορετικά είδη φυσικοθεραπείας στο σπίτι;

Η φυσικοθεραπεία διαφοροποιείται από την εξατομικευμένη ανάγκη του ασθενή και το στόχο που θέλουμε να πετύχουμε και όχι από το πού συμβαίνει αυτή. Αυτό είναι το ιδανικό θα έλεγα που θα έπρεπε να συμβαίνει.

Η παρέμβαση στο σπίτι περιορίζεται από κάποιους παράγοντες που αντικειμενικά δεν υπάρχουν στον εξειδικευμένο και εξοπλισμένο χώρο ενός φυσικοθεραπευτηρίου, όπως διάδρομος ή άλλα μηχανήματα εκγύμνασης και αποκατάστασης π.χ. καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας.

Η φυσικοθεραπεία δεν διαφέρει στο είδος αλλά στον τρόπο παροχής της ίδιας της παρέμβασης και των διευκολύνσεων που παρέχει ένας οργανωμένος χώρος.

Έτσι η παροχή φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης στο σπίτι είτε αφορά σε ενήλικα, σε βρέφος ή σε παιδί δεν διαφέρει ως προς το είδος αλλά ως προς την εφαρμογή της χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αν είναι αναγκαίο να είναι κατ’ οίκων δεν θα είναι και αποτελεσματική.

Προσωπικά επιλέγω να συμβουλεύσω το πού θα γίνει η παρέμβαση, κατά περίπτωση και ανάλογα με την ανάγκη, την ηλικία, τις συνθήκες και φυσικά τις δυνατότητες μετακίνησης.

Ποια τα οφέλη της θεραπείας σε φυσικοθεραπευτήριο;

Δεν υπάρχουν δύο άνθρωποι ίδιοι. Αυτό είναι που μας κάνει ως ανθρώπους πολύπλοκους και ενδιαφέροντες. Αυτό είναι επίσης που κάνει τόσο συναρπαστικό, το να είμαστε θεραπευτές!

Υπάρχουν λοιπόν και άτομα που θέλουν και πρέπει να πάνε σε έναν οργανωμένο χώρο θεραπείας. Οι ασθενείς που θα ωφεληθούν περισσότερο από μία τέτοια παροχή θεραπευτικής προσέγγισης σε οργανωμένο φυσικοθεραπευτήριο είναι:

• Οι ασθενείς που θέλουν να συμμετέχουν σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, είναι πιο ευτυχισμένοι όταν ξέρουν ότι μπορούν να αυτονομηθούν και εκτός σπιτιού.
• Οι ασθενείς που έχουν μεγαλύτερο κίνητρο όταν δουλεύουν σε εξωτερικό περιβάλλον και όχι στο σπίτι
• Όταν χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν μηχανήματα και εργαλεία που δεν υπάρχουν στην κατ’ οίκον θεραπεία.
• Όταν χρειάζονται μηχανήματα αντοχής, όπως διάδρομο, μηχάνημα clinical pilates κ. ά.
• Όταν θέλουν να χτίσουν την αυτοπεποίθησή τους μέσα από την ανεξαρτησία και την αυτονομία τους εκτός σπιτιού.
• Η οργάνωση του πλάνου θεραπείας τους έξω από τα τείχη του σπιτιού τους, τους βοηθά και ψυχολογικά καθώς το βλέπουν σαν μία κοινωνική εκδήλωση.
• Τα άτομα που δεν επηρεάζονται τόσο πολύ από το φόβο του εξωγενούς περιβάλλοντος.
• Όταν η βελτίωση της κινητικής δράσης είναι για εσάς συνυφασμένος με μία βόλτα εκτός σπιτιού.

Πάντα εμπιστευτείτε τον εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή για να σας υποδείξει το καλύτερο δυνατόν πρόγραμμα για εσάς και να σας συμβουλεύσει για το πού θα πρέπει να γίνει.

Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ φυσικοθεραπείας στο σπίτι και φυσικοθεραπείας στο φυσικοθεραπευτήριο;

Η φυσικοθεραπεία στο σπίτι ή στο φυσικοθεραπευτήριο δεν διαφέρει πάρα πολύ. Υπάρχουν κάποιες μικρές διαφορές αλλά το αν τελικά είναι σημαντικές έχει να κάνει με το πώς εφαρμόζεται η παρέμβαση από τον φυσικοθεραπευτή.

Στη μόνη περίπτωση ίσως που υστερεί η θεραπεία στο σπίτι είναι σε περιπτώσεις αποκατάστασης αθλητικών κακώσεων που ο αθλητής χρήζει εξειδικευμένης αποκατάστασης με μηχανήματα που δεν μπορούν να μετακινηθούν.

Παρ’ όλα αυτά η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης στο σπίτι είναι πάντα ανάλογη της κλινικής εικόνας, της βλάβης, της ηλικίας, των υποδομών που μπορεί να υποστηρίζουν τη διαβίωση, της υποστήριξης του ασθενή από το οικογενειακό περιβάλλον και του τρόπου που ο ίδιος ανταποκρίνεται στη θεραπεία.

Εδώ θα κάνω μία παρένθεση για να πω για τα νεογνά υψηλού κινδύνου, στα οποία και έχω εξειδίκευση. Τα βρέφη χαμηλού βάρους γέννησης, τα πρόωρα βρέφη και τα νεογνά που μόλις έχουν βγει από θερμοκοιτίδα, προτείνουμε να ακολουθήσουν κατ’ οίκων παρέμβαση και όχι σε φυσικοθεραπευτήριο.

Αυτό γιατί, στην αρχή καλό θα ήταν να αποφεύγουν τη μετακίνηση τους σε άλλα περιβάλλοντα για την αποφυγή ιώσεων σε τόσο μικρή ηλικία. Αργότερα όμως είναι πολύ καλύτερο να βγουν από το σπίτι και να εκπαιδευτούν σε έναν οργανωμένο χώρο με πολλά ερεθίσματα και παραστάσεις που θα τα κοινωνήσουν σε διαφορετικά και ποικίλα ερεθίσματα.

Η φυσικοθεραπεία είναι μία επιστήμη ευπροσάρμοστη και πολύ αποτελεσματική ασχέτως του τόπου που μπορεί να χρειαστεί να εφαρμοστεί. Εξάλλου η εφαρμογή της αρχικά, ακόμη από την Αρχαία Ελλάδα γινόταν κατ΄οίκον. 

Βέβαια τα πράγματα εξελίσσονται και σήμερα υπάρχουν εξειδικευμένοι χώροι για κάθε παθολογία και κάθε ανάγκη του ασθενή. Παρ’ όλα αυτά όλα είναι σχετικά με την ανάγκη του εκάστοτε ασθενή και το θεραπευτικό στόχο.

Είναι αποτελεσματική η φυσικοθεραπεία στο σπίτι;

Η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης έχει να κάνει περισσότερο με το ποιος την εφαρμόζει και πώς και πολύ λιγότερο με το πού.

Η εφευρετικότητα, η εμπειρία και η επιστημονική κατάρτιση του φυσικοθεραπευτή είναι η βάση για μία εξειδικευμένη και εξατομικευμένη παρέμβαση που θα πληροί όλες τις προϋποθέσεις για να είναι στοχευμένη και αποτελεσματική.

Λέγοντας όλα αυτά λοιπόν η επιλογή του πού θα επιλέξετε δεν έχει να κάνει με την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης αλλά με την ανάγκη και την ιδιοσυγκρασία σας.

Είναι διαφορετική η τιμή της φυσικοθεραπείας στο σπίτι από τη φυσικοθεραπεία στο φυσικοθεραπευτήριο;

Η τιμή της φυσικοθεραπείας κατ’ οίκον συνήθως δεν διαφέρει πολύ από την θεραπεία στο φυσικοθεραπευτήριο. Παρ’ όλα αυτά οι τιμές καθορίζονται από την εξειδίκευση, την εμπειρία και το αν ο φυσικοθεραπευτής είναι συμβεβλημένος με τον ΕΟΠΥΥ ώστε να αποζημιωθεί από το ταμείο ασφάλισης του ασθενή.

Καλύπτεται η φυσικοθεραπεία στο σπίτι από τα ταμεία;

Η θεραπεία κατ’ οίκον καλύπτεται εν μέρη από τα ταμεία και ίσως είναι και ελάχιστα καλύτερη η τιμή, που παρέχει το ταμείο ασφάλισης στον ασθενή, σε σύγκριση με τη θεραπεία στο φυσικοθεραπευτήριο.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει ο φυσικοθεραπευτής να είναι συμβεβλημένος με τον ΕΟΠΥΥ για να μπορέσετε να καλύψετε την κατ’ οίκων θεραπεία σας μέσω της ασφάλισης σας.