update content 25/10/21
Τι είναι ο “Παγωμένος” Ώμος;
Η πάθηση της συμφυτικής θυλακίτιδας ή αλλιώς “παγωμένος ώμος” είναι μία πάθηση που η κλινική εικόνα της είναι η δυσκαμψία, η δυσκολία δηλαδή της κίνησης και ο πόνος στην περιοχή της άρθρωσης του ώμου.
Ο παγωμένος ώμος είναι γνωστός και ως “συμφυτική θυλακίτιδα”, και εμφανίζεται συχνότερα στις ηλικίες μεταξύ 40 και 60 ετών και με μεγαλύτερη προτίμηση στις γυναίκες.
Η πορεία της πάθησης είναι προοδευτική και τα επώδυνα συμπτώματα εμφανίζονται σιγά-σιγά. Παρόλαυτα, είναι μία καλοήθης νόσος με πλήρη ίαση. Παρόλο που τελικά θα υπάρξει πλήρης ανάρρωση, ο χρόνος μπορεί να διαφέρει και να χρειαστεί από μερικούς μήνες μέχρι και 3-4 χρόνια.
Η αντιμετώπιση της νόσου για πλήρη ίαση είναι συνήθως η φυσικοθεραπεία και την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση.
Ποια είναι τα αίτια που οδηγούν στον παγωμένο ώμο;
Ο παγωμένος ώμος είναι μία νόσος που επηρεάζει την κίνηση του ώμου. Η νόσος εμφανίζεται με φλεγμονή και ρίκνωση του αρθρικού θύλακα του ώμου και ο θύλακας της άρθρωσης τείνει να γίνεται άκαμπτος και σφιχτός. Εξαιτίας αυτού, ο ώμος χάνει την κίνηση και είναι φοβερά επώδυνος λόγο της φλεγμονής στο θύλακα. Παχιές λωρίδες συνδετικού ιστού (συμφύσεις) σχηματίζονται στο θύλακα και, σε κάποιες περιπτώσεις, το αρθρικό υγρό στην άρθρωση μειώνεται σημαντικά δυσχαιρένοντας έτσι την κίνηση.
Η κλινική εικόνα είναι σαν να “παγώνει” η κίνηση, έτσι και καλείται “παγωμένος ώμος”.
Δεν είναι γνωστό το γιατί εμφανίζεται η νόσος. Επίσης δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις που να οδηγούν στην ανάγνωση των παθολογικών αιτιών της συμφητικής θυλακίτιδας. Υπάρχουν μόνο ενδείξεις που μπορεί να οδηγήσουν ίσως στα πιθανά αίτια, αλλά δεν έχει αποδειχθεί ότι αυτές είναι τελικά οι πραγματικές αιτίες της νόσου.
Οι πιθανές αιίες που έχουν ενοχοποιηθεί κατά καιρούς έχουν συσχετιστεί με την εμφάνιση της συμφητικής θυλακίτιδας είναι
- η θυροεδοπάθεια ( ο υποθυροειδισμός, ο υπερθυρεοειδισμός ) ,
- ο διαβήτης,
- τα αυτοάνοσα νοσήματα,
- η νόσος του Πάρκινσον αλλά και
- οι καρδιοπάθεια είναι παθήσεις
Στην περίπτωση των διαβητικών ασθενών συχνά εμφανίζεται η εκδήλωση εντονότερων συμπτωμάτων και πολλές φορές αυτά τα συμπτώματα έχουν και μεγαλύτερη διάρκεια.
Η συμφυτική θυλακίτιδα ή παγωμένος ώμος μπορεί να εμφανιστεί και δευτερογενώς. Η εμφάνιση των συμπτωμάτων μπορεί να είναι και το αποτέλεσμα της κακής οργάνωσης:
∙ μετεγχειρητικά σε επεμβάσεις του ώμου,
∙ σε ανεπαρκή αποκατάσταση μετατραυματικών κακώσεων στην περιοχή του ώμου
∙ σε κακή μετεγχειρητική αποκατάσταση
∙ σε μετεγχειρητικές επιπλοκές
∙ σε ανεπαρκή αποκατάσταση μετεγχειρητικών επεμβάσεων
Ο παγωμένος ώμος μπορεί όμως και να εμφανίζεται και ως πρωτοπαθής πάθηση (χωρίς σαφή αιτιολογία).
Ποια είναι τα συμπτώματα του παγωμένου ώμου;
Τα συμπτώματα του παγωμένου ώμου είναι ο πόνος και η δυσκαμψία που σταδιακά αυξάνονται στην περιοχή του ώμου. Τα συμπτώματα της συμφητικής θυλακίτιδας οργανώνονται σε τρία στάδια. Το κάθε στάδιο μπορεί να ποικίλει σε χρονική διάρκεια αλλά και στην ένταση των συμπτωμάτων. Τα στάδια είναι:
∙ 1ο στάδιο: Σε αυτό το στάδιο είναι η έναρξη του πόνου και της κινητικής δυσκινησίας. Είναι η αρχή της φλεγμονής. Ο πόνος, η δυσκινησία και η φλεγμονή μπορεί να διαρκέσουν σε αυτό το στάδιο από 2-6 μήνες. Ο ασθενης έχει περιορισμό της κίνησης αλλά όχι πλήρη ακινησία.
∙ 2ο στάδιο: Σε αυτό το στάδιο ο ώμος γίνεται πολύ δύσκαμπτος και τελικά παγώνει η κίνησή του καθώς και γίνεται ιδιαίτερα επώδυνη η περιοχή ακόμη και στην παραμικρή προσπάθεια κινητοποίησης της περιοχής. Είναι το λεγόμενο στάδιο του παγώματος. Το στάδιο αυτό διαρκεί από 4-12 μήνες. Ο ασθενής λόγο του έντονου πόνου και της φλεγμονής δεν κινεί καθόλου το χέρι και στην προσπάθεια για κίνηση υποφέρει.
∙ 3ο στάδιο: Στο τρίτο αυτό και τελευταίο στάδιο υπάρχει σαφής βελτίωση της κινητικότητας. Είναι το λεγόμενο στάδιο της αποκατάστασης. Το στάδιο αυτό μπορεί να διαρκέσει από 4-18 μήνες. Ο ασθενής αρχίζει να κινεί την περιοχή του ώμου, που σταδιακά αποκαθίσταται πλήρως λειτουργικά.
Στην αρχική φάση ο ασθενής αισθάνεται περιορισμό, τον οποίο και περιγράφει ως ενόχληση στον ώμο. Αργά ή γρήγορα όμως εξελίσσεται σε έντονο και οξύ πόνο “σαν μαχαιριά” και ο ασθενής δεν μπορεί να κάνει συγκεκριμένες κινήσεις. Ο πόνος αναφέρεται εντωβάθει, δηλαδή βαθιά στην περιοχή του ώμου και μερικές φορές ο ασθενής αναφέρει οτι πονάει από τον αυχένα μέχρι το βραχίονα ή και τον αγκώνα.
Σε κάθε περίπτωση η οργάνωση της κινητικότητας, η λύση της δυσκαμψίας και η ανακούφιση του πόνου στην περιοχή του ώμου αποκαθίσταται με την έγκαιρη διάγνωση και την εξειδικευμένη φυσικοθεραπεία.
Πώς γίνεται η διάγνωση του παγωμένου ώμου;
Η αξιολόγηση και η διάγνωση του παγωμένου ώμου, ή αλλιώς της συμφητικής θυλακίτιδας, γίνεται με κλινική εξέταση του ασθενή. Η διαφορική διάγνωση από την φλεγμονώδη οστεοαρθρίτιδα του ώμου γίνεται μέσω της ακτινογραφικής απεικόνισης ή της μαγνητικής τομογραφίας.
Ο εξειδικευμένος ορθοπεδικός ιατρός είναι αυτός που μπορεί να κάνει την διάγνωση του παγωμένου ώμου. Η διάγνωση γίνεται μέσω ενός πρωτοκόλου εξειδικευμένων διαγνωστικών εξετάσεων και κλινικής εξέτασης. Οι διαγνωστικές εξετάσεις θα βοηθήσουν στην πλήρη διερέυνηση της νόσου.
Η κλινική εξέταση γίνεται με τον έλεγχο της κίνησης του ώμου παθητικά και ενεργητικά. Η παθητική κινητοποίηση βοηθά στον έλεγχο των ρικνώσεων που τυχόν υπάρχουν στην περιοχή και συμβαίνει πάντα χωρίς τη συμμετοχή του ασθενή. Η ενεργητική κίνηση προϋποθέτει πάντα τη συμμετοχή του ασθενή και γίνεται σε όλες τις κινήσεις του ώμου. Η πλήρης διερέυνηση ολοκληρώνεται με τη σύγκριση της κίνησης του εύρους και της κινητικότητας της ωμικής περιοχής της υγιούς πλευράς.
Πολλές φορές όμως ο ασθενής έρχεται στο φυσικοθεραπευτή χωρίς να έχει πάρει τη γνώμη του ορθοπεδικού. Έτσι ο φυσικοθεραπευτής είναι υπεύθυνος για την διερεύνηση και την διάγνωση της νόσου μέσα από
∙ τη λήψη πλήρους και λεπτομερούς ιστορικού,
∙ την κλινική εικόνα,
∙ την κινητική δυσκαμψία,
∙ ενεργητικό και παθητικό εύρος της άρθρωσης
∙ σύγκριση της κινητικής λειτουργίας με τον υγιή ώμο(θα μας δώσει ενδεικτική εικόνα της κατάστασης,
∙ τον πόνο,
∙ τα εξειδικευμένα διαγνωστικά τεστ
είναι αυτά που οδηγούν στη διάγνωση της συμφητικής θυλακίτιδας ή αλλιώς του παγωμένου ώμου.
Ο παγωμένος ώμος μπορεί να αντιμετωπιστεί είτε χειρουργικά είτε συντηρητικά.
Πώς αντιμετωπίζεται και πώς θεραπεύεται ο παγωμένος ώμος;
Οι έρευνες έχουν δείξει ότι ακόμη και άν δεν αντιμετωπιστεί η κατάσταση με συντηρητικό ή χειρουργικό τρόπο η νόσος θα αποκατασταθεί. Η αποκατάσταση όμως χωρίς παρέμβαση θα χρειαστεί πολύ περισσότερο χρόνο, με έντονη δυσκαμψία και επώδυνα.
Στα δύο πρώτα στάδια συνήθως η νόσος αντιμετωπίζεται συντηρητικά. Η συντηρητική προσέγγιση του παγωμένου ώμου αφορά στην κινησιοθεραπεία ή και σε ενδαρθρικές εγχύσεις.
Οι ενδαρθρικές εγχύσεις συνήθως αφορούν στη χρήση ενέσεων στεροειδών. Τέτοια είναι η κορτιζόνη η οποία αποτελεί ένα ισχυρό αντιφλεγμονώδες φάρμακο το οποίο χορηγείται ενέσιμα απευθείας στην άρθρωση του ώμου.
Άλλη μία τεχνική ευρέως διαδεδομένη και πολλά υποσχόμενη τελευταία είναι η διάταση του αρθρικού θυλάκου με φυσιολογικό ορό. Η διαδικασία περιλαμβάνει την έγχυση μεγάλου όγκου υγρού στην άρθρωση του ώμου, ώστε να διατείνει τον αρθρικό θύλακο του ώμου.
Η χρήση αντιφλεγμονώδων μη στεροειδών φαρμάκων φαίνεται ότι βοηθά στην απάλυνση του πόνου. Έτσι τελικά μπορεί να οδηγήσει στη βελτίωση της κίνησης εξαιτίας της μείωσης του πόνου αλλά δεν είναι σε όλα τα στάδια επιτυχές και όχι σε όλους τους ασθενείς. Τέτοια φάρμακα όπως η ασπιρίνη και η ιβουπροφαίνη μειώνουν τον πόνο και το πρήξιμο, και είναι αυτά που συνήθως χορηγούνται.
Αν οι παραπάνω πρακτικές δε βοηθήσουν στη μείωση των συμπτωμάτων, τότε ο ασθενής μπορεί να οδηγηθεί σε επέμβαση για τη λύση των συμφύσεων.
Το χειρουργείο συνήθως πραγματοποιείται στο δεύτερο στάδιο της πάθησης. Στόχος της χειρουργικής ανάταξης είναι η βελτίωση στο εύρος της κίνησης του ώμου, αλλά και η άμεση ανακούφιση από τον πόνο. Οι συχνότερες μέθοδοι χειρουργικής αντιμετώπισης είναι
- οι χειρισμοί υπό αναισθησία και
- η αρθροσκόπηση ώμου.
Οι χειρισμοί υπό αναισθησία ουσιαστικά γίνονται με τον ασθενή υπό αναισθησία. Ο χειρούργος προσπαθεί να πραγματοποιήση την κινητοποίηση του ώμου, σε πλήρη νάρκωση, χωρίς συμμετοχή του ασθενή, με σκοπό τη λύση των συμφύσεων.
Η αρθροσκόπηση είναι μία λεπτή χειρουργική επέμβαση η οποία γίνεται με μία μικρή οπή από την οποία ο χειρούργος περνά το αρθροσκόπιο. Ο σκοπός είναι να μπορέσει να επιτύχει μία άμεση επισκόπηση των συμφύσεων και τελικά τη λύση τους με τα ειδικά αυτά σχεδιασμένα εργαλεία. Η αρθροσκόπηση προσπαθεί να επιτύχει, με το δυνατόν λιγότερο τραυματισμό της περιοχής, τη λύση των συμφύσεων.
Μετεγχειρητικά δεν αναφέρεται πόνος και συνήθως η άρθρωση του ώμου αποκτά άμεσα την πλήρη κινητικότητα της. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι μετεγχειρητικά ο ασθενής ενδείκνυται να φοράει μία ανάρτηση για ένα ή δύο 24ωρα.
Σε κάθε περίπτωση που θα υπάρξει ενδοαρθρική και αρθροσκοπική παρέμβαση η φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση.
Η φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση ακολουθεί ένα εντατικό πρόγραμμα παρέμβασης που έχει σκοπό και στοχεύει στην πλήρη αποκατάσταση και την οργάνωση της κινητικής δράσης.
Ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής θα οργανώσει τον τρόπο παρέμβασης για το πώς μπορεί να υπάρχει το βέλτιστο αποτέλεσμα. Η οργάνωση του προγράμματος της θεραπευτικής παρέμβασης γίνεται σύμφωνα με τις εξατομικευμένες ανάγκες του κάθε ασθενή αλλά και επαναπροσαρμόζεται σε κάθε αλλαγή της κλινικής του εικόνας.
Ποιες είναι οι φυσικοθεραπευτικές πράξεις που συνήθως χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση του παγωμένου ώμου;
∙ οι θεραπευτικοί ορθοπεδικοί χειρισμοί-manual therapy, είναι ένα σύνολο διαγνωστικών και θεραπευτικών τεχνικών οι οποίες εφαρμόζονται με τα χέρια. Στοχεύει όχι μόνο στην απλή ανακούφιση του πόνου στις περιοχές που πονούν, αλλά στη ουσιαστική λύση των πραγματικών αιτιών του προβλήματος. Η μέθοδος χρησιμοποιεί τεχνικές κινητοποίησης της περιοχής στην οποία εφαρμόζεται αλλά και στοχευμένη άσκηση. Ο ασθενής πάιζει ενεργητικό ρόλο στην όλη διαδικασία.Έτσι ο ασθενής καλείται να συμμετέχει στο πρόγραμμα ασκήσεων ενδυνάμωσης αλλά και επανεκπαίδευσης με στόχο την αλλαγή πιθανώς λανθασμένων κινητικών προτύπων.
∙ η κινησιοθεραπεία, ονομάζεται το σύνολο ασκήσεων και τεχνικών κινητοποίησης του μυών, αρθρώσεων αλλά και του νευρικού συστήματος με στόχο την κινητική αποκατάσταση και τη λειτουργία.
∙ η ηλεκτροθεραπεία, η χρήση δηλαδή του ηλεκτρικού ρεύματος για θεραπευτικό σκοπό. Η χρήση της ηλεκτροθεραπείας έχει ερευνηθεί και έχει γίνει αποδεκτή στον τομέα της αποκατάστασης. Τα ρεύματα που χρησιμοποιούνται μπορεί να είναι αναλγητικά ή ερεθιστικά, δηλαδή να προκαλούν κίνηση. Ανάλογα με το στάδιο και την ανάγκη του ασθενή θα επιλεγεί το σωστό ρεύμα και η σωστή ένταση για το επιθυμητό αποτέλεσμα.
∙ η εφαρμογή tape, είναι η περίδεση με αυτοκόλλητη ταινία που επιτρέπει την κίνηση ενώ παράλληλα, και εφόσον έχει τοποθετηθεί σωστά, μειώνει τον πόνο. Είναι ευρέως χρησιμοποιούμενη τατελευταία χρόνια εξαιτίας των θετικών αποτελεσμάτων στην πρακτική εφαρμογή της. Υπάρχουν δύο τύποι ταινιών tape: η ελαστική που είναι περισσότερο για κινητική οργάνωση, και η ανελαστική που επιτρέπει την κίνηση αλλά περιορίζει λίγο το εύρος της.
∙ η μάλαξη, είναι από τις πρώτες τεχνικές ανακούφισης από τον πόνο και αναφέρεται ακόμη και σε αρχαία ελληνικά κείμενα. Η μάλαξη είναι θωπείες που αποσκοπούν στην ανακούφιση από τον πόνο η οποία επιτυγχάνεται μέσω της υπεραιμίας της περιοχής. Μόνη της δεν αποτελεί παρέμβαση για την ανακούφιση αλλά συνδυαστικά βοηθά πολύ αλλά όχι στη φάση της φλεγμονής.
∙ η παθητική και ενεργητική διάταση, είναι η κατεξοχήν θεραπευτική πρακτική εφόσον ο στόχος και ο σκοπός της παρέμβασης είναι η κίνηση. Η διάταση είναι το “τέντωμα”, η επιμύκηνση των μυϊκών ινών της περιοχής ώστε να υπάρξει απελευθέρωση για κινητιποίηση. Η ενεργητική διάταση γίνεται με την μερική συμμετοχή του ασθενή στις τελικές μοίρες της επιλεγμένης κίνησης.
∙ η σπλαχνική κινητοποίηση, είναι μία μέθοδος ολιστική και πολύ αποδοτική. Βασίζεται στην αρχή ότι στο σώμα μας όλα συνδέονται και όλα τα όργανα επηρεάζονται και αλλάζουν αν ένα δυσλειτουργεί. Είναι εντελώς ανώδυνη και χρησιμοποιεί πολύ απαλούς χειρισμούς αποκατάστασης του οργάνου που φαίνεται να επηρεάζει την κίνηση, ακόμη και αν αυτό είναι απομακρυσμένο από το σημείο του πόνου.
∙ τα θερμά ή κρύα επιθέματα, μπορεί να λειτουργήσουν στην λύση του πόνου και της δυσκαμψίας, μέσω της υπεραιμίας που δημιουργείται, εξαιτίας της σύσπασης των τριχοειδών της περιοχής εφαρμογής τους.
∙ η υδροθεραπεία, η κίνηση στο νερό εξαιτίας της έλλειψης της βαρύτητας είναι πιο εύκολη και λιγότερο επώδυνη. Ενδείκνυται για όλα τα στάδια και συμβαίνει με εξατομικευμένες ασκήσεις για τον κάθε ασθενή.
∙ ο ηλεκτροβελονισμός, αφορά σε μία τεχνική βελονισμού, η οποία χρησιμοποιεί ήπιο ηλεκτρικό ρεύμα, που εφαρμόζεται είτε μέσω βελόνας, είτε μέσω ακίδας δερματικά, εξωγενώς, στα σημεία πόνου. Η χρήση του ηλεκτροβελονισμού αντενδείκνυται όταν ο ασθενής έχει υλικά οστεοσύνθεσης, αντλίες ή βηματοδότη.
∙ η κρανιοϊερή θεραπεία, είναι μία προσέγγιση ολιστικής παρέμβασης που σκοπεύει στη λύση του πόνου μέσω οργάνωσης του κρανιοϊερού ρυθμού. Οι χειρισμοί είναι πάρα πολύ ήπιοι, σχεδόν ανεπαίσθητοι, αλλά οδηγούν πολύ γρήγορα και αποτελεσματικά στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Όλες οι τεχνικές μπορούν να εφαρμοστούν είτε μεμονομένα ή συνδυασμένα αναλόγως του σταδίου και της κλινικής εικόνας του ασθενή. Η επιλογή γίνεται από τον εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή, με γνώμονα πάντα την ταχεία και πλήρη αποκατάσταση του ασθενή.
Στόχος της φυσικοθεραπείας είναι πάντα η όσο το δυνατόν πιο γρήγορη και ανώδυνη επιστροφή του ασθενή στην καθημερινότητα και στην εργασία του. Ο ασθενής πρέπει να δείξει εμπιστοσύνη στο φυσικοθεραπευτή και να γίνει αρωγός της κοινής τους προσπάθειας.
Ποια είναι η πρόγνωση για τον παγωμένο ώμο;
Η πρόγνωση της συμφητικής θυλακίτιδας ή όπως τη λέμε του παγωμένου ώμου είναι πολύ καλή. Γενικά υπάρχει πλήρης ίαση και πλήρης κινητική αποκατάσταση όταν γίνει έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση.
Είναι μία καλοήθης νόσος που ταλαιπωρεί όμως τον ασθενή με πόνο και δυσκαμψία και γι αυτό καλό είναι να αντιμετωπιστεί γρήγορα και αποτελεσματικά.
Κλείστε το ραντεβού σας με τον ορθοπεδικό ή τον εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή και βοηθήστε το σώμα σας να αποκαταστήσει τη βλάβη όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και άμεσα.
“Το προλαμβάνειν κρείττον εστί του θεραπεύειν” Ιπποκράτης, 460-370 π.Χ.
