Με τον όρο εγκεφαλική παράλυση (ή νόσος του Little) χαρακτηρίζουμε την πάθηση του ΚΝΣ (Κεντρικό Νευρικό Σύστημα – Εγκέφαλος, Νωτιαίος Μυελός και Παρεγκεφαλίδα), η οποία είναι μή αναστρέψιμη αλλά και μη εξελισσόμενη και εκδηλώνεται με κινητικές διαταραχές και όχι σπάνια, νοητική υστέρηση. Αφορά σε δυσλειτουργία της στατικής λειτουργίας και κινητικής συμπεριφοράς, οφειλόμενη σε εκ γεννετής ή επίκτητης βλάβης του ‘ανώριμου εγκεφάλου’. Η βλάβη αυτή μπορεί να προκαλέσει πολλαπλά ελλείμματα στο συντονισμό της μυικής δράσης, με αποτέλεσμα την αδυναμίαπαρουσίασης φυσιολογικής στάσης και κίνησης ενάντια στη βαρύτητα. Αυτή η κεντρικής αιτιολογίας αναπηρία συνδέεται πολύ συχνά με προβλήματα στην ομιλία, στην όραση καθώς και στην ακοή. Επηρρεάζει την αντιληπτική ικανότητα και την νοητική λειτουργία και πολλές φορές επιληπτικές κρίσεις.
Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της διάκρισης στην εγκεφαλική παράλυση είναι ότι η βλάβη επηρεάζει τον ανώριμο εγκέφαλο και εμπλέκεται και στην ωρίμανση του ΚΝΣ, του οποίου οι επιπτώσεις καθορίζουν και τον τύπο της εγκεφαλικής παράλυσης. Η διάκριση της εγκεφαλικής παράλυσης βαση της διάγνωσης, καθορίζει την αξιολόγηση και το θεραπευτικό σχεδιασμό του προγράμματος παρέμβασης και αποκατάστασης.
Τα αίτια της εγκεφαλικής παράλυσης είναι ποικίλα και μπορεί να συμβεί:
- στην ενδομήτρια ζωή (π.χ. λοίμωξη τοξοπλάσμωσης)
- κατά τόν τοκετό (π.χ. περιγεννητική ασφυξία)
- Μετά τον τοκετό (στη νεογνική ή βρεφική ηλικία και μέχρι 3 ετών (π.χ. μηνιγγίτιδα)
Θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τους διαφορετικούς τύπους της εγκεφαλικής παράλυσης σύμφωνα
- με τον τύπο του τόνου στάσης,
- τον τύπο της διαταραχής της αμοιβαίας νευρικής ώσης (ερέθισμα) και τη διαταραχή τελικά
της όλης κινητικής λειτουργικής συμπεριφοράς.
Η κατανόηση των παραγόντων της παθολογικής συμπεριφοράς στο βρέφος θα βοηθήσει στην καλύτερη ανάγνωση των παθολογικών προτύπων κίνησης στη νεογνική ηλικία αλλά και στην οργάνωση της καλύτερης δυνητικά θεραπευτικής παρέμβασης.
Ο πρωταρχικός και κύριος στόχος της θεραπείας είναι να δημιουργήσει τη βάση για ένα όσο το δυνατόν πιο ομαλό στασικό τόνο ώστε να παραχθεί μία φυσιολογικότερη λειτουργική κινητική δράση και ισορροπία.
Τετραπληγία ορίζεται η παθολογική κινητική συμπεριφορά όλου του σώματος, με τον άνω κορμό περισσότερο ή τουλάχιστον το ίδιο επιβαρυμένο με τον κάτω κορμό. Στην περίπτωση της τετραπληγικής συνδρομής η επιβάρυνση είναι ασύμμετρη, και αφορά περισσότερο στο ένα ημιμόριο του σώματος. Σε περίπτωση μεγάλης ασύμμετρης λειτουργικής συμπεριφοράς μπορεί να χαρακτηρίζεται και ως «διπλή ημιπληγία». Ο έλεγχος της κεφαλής είναι ελλειπής και ο οπτικοκινητικός συντονισμός φτωχός∙ πολλές φορές υπάρχουν συνοδά προβλήματα σίτισης και ομιλίας. Πολλές κλινικές διαταραχές κινητικής συμπεριφοράς μπορεί να χαρακτηριστούν «τετραπληγία». Η αθέτωση, η αταξία και η χορεία αφορούν σε διακύμανση του τόνου και τετραπληγική συνδρομή∙ ο συνδυασμός αυτών είναι η συχνότερη παθολογική συμπεριφορά.
Διπληγία ορίζεται η παθολογική κινητική δράση που επηρρεάζει, επίσης, όλο το σώμα αλλά με εντονότερη την επιβάρυνση στον κάτω κορμό από τον άνω κορμό. Ο έλεγχος της κεφαλής και των άνω άκρων καθώς και η λειτουργική συμπεριφορά αυτών είναι λιγότερο επηρρεασμένα και σχεδόν φυσιολογικά, με την ομιλία πολλές φορές φυσιολογική. Το οπτικό σύστημα πολλές φορές επηρρεάζεται από στραβισμό. Η εμπλοκή του άνω κορμού μπορεί να είναι τόσο ελαφριά που μερικές φορές χαρακτηρίζεται ως «εγκεφαλική παραπληγία». Βέβαια η προσεκτική και επισταμένη εξέταση μας οδηγεί σε πολύ ελαφριά επιρροή του ενός ή και των δύο άνω άκρων. Σ΄αυτή την κατηγορία παθολογικής κινητικής συμπεριφοράς ανήκουν μόνο υπερτονικά παιδιά αν και μερικές φορές μπορεί να εμφανίζουν αταξική συμπεριφορά που ενδεχομένως συνδέεται με την σπαστική διπληγία. Η αιτιολογία για την σπαστική διπληγία είναι πολλές φορές η προωρότητα.
Ημιπληγία ορίζεται η παθολογική κινητική συμπεριφορά που αφορά στη μία πλευρά του σώματος. Πρακτικά όλα τα παιδιά σε αυτή την κατηγορία έχουν σπαστικότητα-υπερτονία, ενώ περιπτώσεις αθετωσικής ημιπληγικής κινητικής συμπεριφοράς είναι πολύ σπάνιες.
Περιπτώσεις αμιγούς παραπληγίας και μονοπληγίας είναι εξαιρετικά σπάνιες στην εγκεφαλική παράλυση.
Πηγή: ‘A Neurophysiological Basis for the Treatment’ by Karel Bobath.
Αικατερίνη Ζιάκα PT,MSc,NDT-Bobath
www.physio4you.gr
